Η διάλυση της τεχνοκρατικής κυβέρνησης συνασπισμού της Ιταλίας το Δεκέμβριο του 2012 οδήγησε σε γενικές εκλογές στις 24-25 Φεβρουαρίου.
Τα αποτελέσματα αυτών των εκλογών είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα έχουν επιπτώσεις στις ευρωπαϊκές αγορές, εξαιτίας της επισφαλούς οικονομικής προοπτικής της Ιταλίας. Χωρίς το τεχνοκρατικό υπουργικό συμβούλιο του Mario Monti, οι αγορές και οι πολιτικοί παραμένουν επιφυλακτικοί για το μέλλον του ευρώ και της Ιταλίας γενικά.
Τα ευρωπαϊκά θέματα έχουν παίξει σημαντικό ρόλο κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας στις θέσεις πολλών κομμάτων σχετικά με την ευρωπαϊκή πολιτική.
Ο Silvio Berlusconi, ο οποίος παραιτήθηκε από την πρωθυπουργία της Ιταλίας το Νοέμβριο του 2011, κρατάει μια επικοινωνιακή στάση «επιστροφής». Λίγες ημέρες πριν από τις εκλογές, οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι ο συνασπισμός του Berlusconi ανέβηκε στη δεύτερη θέση, λίγες μονάδες πίσω από τον κέντροαριστερό συνασπισμό.
Η «επιστροφή» Berlusconi κατέστη δυνατή επειδή ο Pier Luigi Bersani, ηγέτης του κεντροαριστερού Δημοκρατικού Κόμματος, δεν κατάφερε να εμπνεύσει τους ψηφοφόρους.
Ορισμένοι πολιτικοί αναλυτές λένε ότι εάν ο Bersani δεν είχε προσαρμόσει τους εκλογικούς κανόνες στις εσωκομματικές προς το συμφέρον του-για να τις κερδίσει- το Δημοκρατικό Κόμμα θα όδευε σήμερα προς τη νίκη κάτω από την ηγεσία του Matteo Renzi, δημοφιλή δημάρχου της Φλωρεντίας. Αλλά το κατεστημένο του κόμματος είδε τον Renzi ως απειλή για την κυριαρχία του, και προτίμησε μία αβέβαιη νίκη με Bersani απ’ ότι μια σίγουρη με τον Renzi.
Η εκστρατεία γνώρισε μια απότομη πτώση των περιφερειακών αποσχιστικών κομμάτων, όπως η Λίγκα του Βορρά και την άνοδο νέων πολιτικών σχηματισμών, όπως το λαϊκιστικό Κίνημα των Πέντε Αστέρων, με επικεφαλής τον επαγγελματία κωμικό Beppe Grillo, την Πολιτική Επανάσταση, ένα ριζικά αριστερό κόμμα με επικεφαλής έναν δικαστή, το Τέλος στην Παρακμή, ένα κόμμα υπέρ της ελεύθερης αγοράς με επικεφαλής τον Oscar Giannino.
Στην τέταρτη θέση στις δημοσκοπήσεις, μετά το Κίνημα των Πέντε Αστέρων του Grillo έρχεται ο κεντρώος τεχνοκρατικός συνασπισμός, το Civic Choice, με τον Monti στο τιμόνι.
Η λιτότητα, οι φόροι και η οικονομία
Ως αποτέλεσμα των μέτρων λιτότητας και των νέων φόρων, στην ιταλική προεκλογική εκστρατεία έχουν κυριαρχήσει τα θέματα που σχετίζονται με τη φορολογία, τις μεταρρυθμίσεις λιτότητας και την οικονομία.
Ο φόρος ακίνητης περιουσίας IMU, που εισήχθη από τον Monti, παραμένει εξαιρετικά μη δημοφιλής μεταξύ των Ιταλών, καθώς ανάγκασε τους ιδιοκτήτες των ακινήτων να πληρώσουν φόρους για την πρώτη και την δεύτερη κατοικία τους κατά τη διάρκεια του 2012.
Οι νέοι φόροι του Monti και οι μεταρρυθμίσεις λιτότητας για την αντιμετώπιση του χρέους της Ιταλίας έχουν εγείρει ανησυχίες μεταξύ των ψηφοφόρων που παραμένουν καχύποπτοι για τα δημόσια οικονομικά και τις κυβερνητικές προσπάθειες για την αντιμετώπιση των οικονομικών προβλημάτων μέσω φορολογικών αυξήσεων.
Οι πολιτικές του, ωστόσο, έχουν την ισχυρή υποστήριξη των Βρυξελλών. Ο Olli Rehn, Επίτροπος για τις Οικονομικές Υποθέσεις, εξήρε τον Monti για την φορολογική νομοθεσία στην ιδιοκτησία και τους φόρους καταναλωτών.
Σύμφωνα με το πρόγραμμα λιτότητας, ο Monti επιβεβαιώνει την ανάγκη για δημοσιονομική και νομισματική αναδιάρθρωση, αλλά υπογραμμίζει το γεγονός ότι οι περισσότερες περικοπές μπορεί να μην είναι απαραίτητες. Ως «αντιστάθμισμα» στην αύξηση της φορολογίας, αντίθετα, προτείνει να κατανέμονται περισσότεροι πόροι σε επίπεδο Κοινοτήτων, καθώς λειτουργούν αυτή τη στιγμή με λιγότερα από € 15 δισ.
Για την λιτότητα και την οικονομία, ο Berlusconi προτείνει μείωση των φόρων, ενώ υπόσχεται ότι – αν εκλεγεί – το πρώτο διάταγμά του ως πρωθυπουργός να είναι η ακύρωση του φόρου ακίνητης περιουσίας του Monti για την πρώτη κατοικία. Ο ηγέτης του Λαού της Ελευθερίας έχει υποσχεθεί επίσης διάφορες μορφές φορολογικών ελαφρύνσεων για τους συνταξιούχους και άλλες ομάδες, ενώ κατηγορεί τις βόρειες ευρωπαϊκές χώρες για την οικονομική αστάθεια της Ιταλίας.
Ο Pier Luigi Bersani έχει επίσης υποσχεθεί να καταργήσει τον φόρο ακίνητης περιουσίας, αλλά θέλει να το αντικαταστήσει με άλλον δημοσιονομικό φόρο που απευθύνεται σε άτομα με ιδιοκτησίες που υπερβαίνουν τα € 1,2 εκατομμύρια. Αυτός ο «υπερφόρος» θα ανακουφίσει τους ιδιοκτήτες ενός σπιτιού και τις οικογένειες της μεσαίας τάξης από την περαιτέρω φορολογία.
ΕΕ: Αλλαγή της Συνθήκης, δημοσιονομικό σύμφωνο και ευρωομόλογα
Η ΕΕ είναι ένα πολυσυζητημένο θέμα στην ιταλική προεκλογική εκστρατεία, καθώς οι υποψήφιοι διαφωνούν ριζικά ως προς το πώς θα σωθεί το ευρώ και ποια κατεύθυνση θα πρέπει να λάβει η Ιταλία για το δημοσιονομικό σύμφωνο και τα ευρωομόλογα. Το δημοσιονομικό σύμφωνο, που αποτελεί μια αυστηρή εκδοχή του προηγούμενου Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης, υπεγράφη στις 2 Μαρτίου 2012 από όλα τα μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με εξαίρεση το Ηνωμένο Βασίλειο και την Τσεχία.
Ο Monti έχει τοποθετηθεί ως ο πρωτοπόρος για τις ευρωπαϊκές μεταρρυθμίσεις, εγγυώμενος τη συνέχιση των μέτρων λιτότητας του περασμένου έτους.
«Το πεπρωμένο», δήλωσε ο κ. Monti, «κάθε χώρας δεν αποφασίζεται πλέον από τα σύνορά της, αλλά καθορίζεται και είναι συνυφασμένη με τα παγκόσμια συστήματα στα οποία είναι μέλος». Με άλλα λόγια, οι Βρυξέλλες και η Ευρωπαϊκή Ένωση θα συνεχίσουν να παίζουν σημαντικό ρόλο για τον Monti, τόσο όσον αφορά στην ανάπτυξη, καθώς και στα μέτρα λιτότητας και στη λήψη οικονομικών αποφάσεων.
Για την ευρωπαϊκή αλληλεγγύη, ο Monti σημειώνει ότι «ότι η Ιταλία είναι καθαρός συνεισφέρων του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού που θα πρέπει να ζητήσει από τους Ευρωπαίους να επικεντρωθούν περισσότερο σε υγιή δημόσια οικονομικά, στην περαιτέρω ολοκλήρωση της αγοράς και τον δυναμισμό».
«Έμφαση πρέπει επίσης να δοθεί στην μεγαλύτερη ευρωπαϊκή οικονομική αλληλεγγύη και την κοινωνική και περιβαλλοντική ένταξη», είπε.
Όσον αφορά στα ευρωομόλογα, ο Monti έχει τονίσει τις απεριόριστες αρμοδιότητες του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας ως λύση σε κάποια από τα προβλήματα της Ευρώπης και της Ιταλίας. Σε γενικές γραμμές, φαίνεται να είναι ο πιο αξιόπιστος υποψήφιος από την άποψη της ώθησης σκληρών μεταρρυθμίσεων λιτότητας και περαιτέρω μέτρων για την ολοκλήρωση της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Το Δημοκρατικό Κόμμα και το κόμμα της Αριστεράς Οικολογίας Ελευθερίας (Sinistra Ecologia Libertà) – και οι δύο μέρος του κεντροαριστερού συνασπισμού – έχουν διαφορετικές θέσεις για τις μεταρρυθμίσεις της ΕΕ και την λιτότητα.
Ο Nichi Vendola, ηγέτης της Αριστεράς Οικολογίας Ελευθερίας, σημειώνει ότι η λιτότητα έχει επιδεινώσει την οικονομική κρίση, τονίζοντας ότι πτυχές του Δημοσιονομικού Συμφώνου θα πρέπει να θεωρηθούν ως αντιδημοκρατικές καθώς περιορίζουν τις εξουσίες λήψης αποφάσεων δραματικά. Παρά το γεγονός ότι κατέχει μια κριτική στάση, καθησυχάζει τις Βρυξέλλες ότι «ο ευρωπαϊκός φεντεραλισμός είναι ο μόνος τρόπος για να βγούμε από την κρίση».
Ο Bersani, όπως και ο εταίρος στο συνασπισμό του, εξακολουθεί να πιστεύει ότι τα μέτρα λιτότητας δεν είναι υγιή για την ιταλική οικονομία από την άποψη της ανάπτυξης. Σύμφωνος με την παράδοση της κεϋνσιανής οικονομικής θεωρίας, οι δαπάνες και όχι οι δημοσιονομικοί περιορισμοί θα πρέπει να θεωρούνται η καλύτερη δυνατή επιλογή για τις ευρωπαϊκές χώρες που βρίσκονται σε κρίση. Ωστόσο, σε αντίθεση με τον Vendola, ο Bersani δεν είναι πρόθυμος να περάσει σοβαρές αλλαγές στην συνθήκη ή να επανεξετάσει τις μεταρρυθμίσεις που πραγματοποιήθηκαν από τον Monti το 2012.
Ο Berlusconi έχει ενισχύσει τις ευρωσκεπτιστικές θέσεις του, ενώ γίνεται όλο και πιο επικριτικός απέναντι στα ευρωπαϊκά μέτρα λιτότητας, τη δημοσιονομική πειθαρχία και την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση.
Για το Δημοσιονομικό Σύμφωνο, που απαιτεί από τις χώρες να κρατήσουν τα επίπεδα του χρέους κάτω από το 60%, ο Berlusconi έχει δηλώσει την αντίθεσή του σε μερικά από τα μέτρα που τέθηκαν σε ισχύ τον Ιανουάριο του 2013. Ο ηγέτης της κεντροδεξιάς πιστεύει ότι το Δημοσιονομικό Σύμφωνο θα πρέπει να αλλάξει, ακόμη και αν αυτό θα απαιτούσε μια νέα ψηφοφορία στο Κοινοβούλιο. Αντί να πληρώσει € 50 δισεκατομμύρια ετησίως για δημοσιονομικές προσαρμογές σε συμφωνία με το Δημοσιονομικό Σύμφωνο, ο Berlusconi θέλει να τα μειώσει στα € 15 δισ. «Θα συνεχίσουμε τις εγκάρδιες σχέσεις, αλλά με σθεναρή αντίσταση όταν η Merkel ή άλλος συνάδελφος από τα βόρεια μας ζητήσει πράγματα που δεν είναι προς το συμφέρον της χώρας μας», είπε.
Όσον αφορά στο ευρώ, οι διαφωνίες είναι ακόμα πιο βαθιές. Για τον Berlusconi, «εάν η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα δεν μπορεί να εγγυηθεί το δημόσιο χρέος μας, θα δούμε τον εαυτό μας σε μια κατάσταση που θα μας αναγκάσει να βγούμε από το ευρώ και να επιστρέψουμε στο παλιό μας νόμισμα, το οποίο και θα μας βοηθήσει να αποκτήσουμε μια ανταγωνιστική υποτίμηση μέσω της τύπωσης χρημάτων»
Ο πιο ευρωσκεπτικιστής υποψήφιος στις ιταλικές εκλογές είναι ο Grillo, ηγέτης του Κινήματος των Πέντε Αστέρων.
Όπως και ο Berlusconi, ο Grillo σημειώνει ότι «με την επιστροφή στην υπέροχη παλιά λίρα θα μπορούσαμε αμέσως να έχουμε υποτίμηση από 40% έως 50% που δεν θα λύσει όλα τα προβλήματά μας, αλλά θα μας κάνει πολύ πιο ανταγωνιστικούς».
«Η απόφαση να παραμείνουμε στη ζώνη του ευρώ θα πρέπει να οριστεί από τους ιταλούς ψηφοφόρους μέσω ενός δημοψηφίσματος, είναι η πρόταση μου – εφόσον αποφασίσουν οι Ιταλοί όχι κάποια ολιγαρχική ομάδα», δήλωσε ο Grillo.
Πέρα από την κρίση του ευρώ, το Κίνημα των Πέντε Αστέρων αμφισβητεί την Ευρωπαϊκή Ένωση και τα θεσμικά πλαίσιά της. Ο Grillo λέει ότι οι ιταλοί ψηφοφόροι ξέρουν περισσότερα για την Ουάσιγκτον απ’ ότι για τις Βρυξέλλες, επειδή «δεν υπάρχουν πολλά να γνωρίζουμε για ένα χώρο που μοιάζει με μια Μεσογειακή Ένωση».
Σε θέματα όπως ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας και το Δημοσιονομικό Σύμφωνο, τονίζει ότι και τα δύο θα πρέπει να θεωρούνται μια «τεράστια απάτη και η έναρξη μιας νέας δικτατορίας, η οποία πρέπει να τερματιστεί το συντομότερο δυνατό». Το κόμμα της Πολιτικής Επανάστασης μοιράζεται επίσης μερικές θέσεις του αντιευρωπαϊκού Κινήματος των Πέντε Αστέρων. Σύμφωνα με τον ηγέτη τους, Antonio Ingroia, «η Ιταλία θα πρέπει να επαναδιαπραγματευτεί το Δημοσιονομικό Σύμφωνο γιατί δεν πρέπει να εξυπηρετεί τα συμφέροντα των τραπεζών και των οικονομικών της Ευρώπης».
Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν άσχημα νέα για τον Monti
Σύμφωνα με τις διάφορες δημοσκοπήσεις, μεταξύ 12% και 20% των ψηφοφόρων παραμένουν αναποφάσιστοι την τελευταία εβδομάδα πριν από τις εκλογές. Ο κίνδυνος είναι το «μη αποτέλεσμα» όπου κανείς δεν κερδίζει και οδηγείται η χώρα σε αδιέξοδο, με την πιθανότητα δεύτερου γύρου.
Σύμφωνα με τον ιταλικό νόμο, απαγορεύεται να δημοσιεύονται τα αποτελέσματα των δημοσκοπήσεων κατά τη διάρκεια των δύο τελευταίων εβδομάδων της προεκλογικής εκστρατείας. Από άποψη πιθανοτήτων, η αριστερά, σε ένα συνασπισμό με τον Monti, αναμένεται να κερδίσει μια άνετη πλειοψηφία στη Βουλή των Αντιπροσώπων.
Η κεντροδεξιά είναι πιο πιθανό να φέρει την πλειοψηφία στη Γερουσία, επειδή η ηλικία ψήφου είναι 25. Ο αριστερός συνασπισμός θα πρέπει να κερδίσει περιφερειακά δύο από τις τρεις αμφιλεγόμενες περιφέρειες (Λομβαρδία, τη Σικελία και Βένετο) για να κερδίσει την πλειοψηφία στη Γερουσία.
Αν ο Berlusconi κερδίσει τη Γερουσία, ο αριστερός συνασπισμός θα αναγκαστεί να πάει σε μια συμμαχία με τον Monti, η οποία θα οδηγήσει σε διαπραγματεύσεις πίσω από τα παρασκήνια. Παρ ‘όλα αυτά – κοιτάζοντας τις δημοσκοπήσεις – ένας αριστερός συνασπισμός με τον Monti μοιάζει το πιο πιθανό αποτέλεσμα στις 24-25 Φεβρουαρίου.
[box type=”tick
Oρόσημα
8 Νοεμβρίου 2011: Ο Berlusconi αναγκάζεται σε παραίτηση από την πρωθυπουργία μετά την αποστασία 3 βουλευτών του, χάνοντας την κοινοβουλευτική πλειοψηφία.
16 Νοεμβρίου 2011: O ιταλός Πρόεδρος Giorgio Napolitano δίνει την έγκρισή του για τον σχηματισμό τεχνοκρατικής κυβέρνησης υπό τον Monti.
4 Δεκεμβρίου 2011: Ο Monti περνά σχέδιο λιτότητας που ονομάζεται «Salva Italia» συνολικού ύψους 63δις € για 3 χρόνια.
20 Ιανουαρίου 2012: Εισάγεται στο σχέδιο «Grow Italy» έχοντας ως στόχο να αποκαταστήσει την ανάπτυξη μέσω απλοποίησης των γραφειοκρατικών διαδικασιών.
Ιούλιος 2012: εγκρίνεται δεύτερο πακέτο λιτότητας που αφορά στην αγορά εργασίας. Ενισχύει τις συμβάσεις προσωρινής απασχόλησης ενώ διευκολύνει και τις απολύσεις.
9 Δεκεμβρίου 2012: Βουλευτές του Κόμματος του Λαού της Ελευθερίας μποϋκοτάρουν την ψήφο εμπιστοσύνης στην κυβέρνηση Monti και απέχουν από την ψηφοφορία για τον προϋπολογισμό του 2012.
22 Δεκεμβρίου 2012: Το ιταλικό κοινοβούλιο διαλύεται μετά την υιοθέτηση του προϋπολογισμού για το 2013. Σύμφωνα με το ιταλικό σύνταγμα, οι εκλογές θα έπρεπε να πραγματοποιηθούν εντός 70 ημερών.
24,25 Φεβρουαρίου 2013: Ιταλικές εκλογές
[/box]
Πηγή: euractiv.gr
