Eτικέτα: ayhan

Ayhan Simsek, Δήμητρα Κυρανούδη, υπεύθ. σύνταξης: Σταμάτης Ασημένιος02/07/2012 | 14:36Τελευταία Ενημέρωση: 14:36 02/07/2012

Πόσο βιώσιμη είναι η ανάπτυξη της Τουρκίας; Οικονομολόγοι αναλύουν την οικονομική πρόοδο που σημειώνει η χώρα, εκφράζοντας αμφιβολίες για τη συνέχιση της ανοδικής της πορείας.

Παρά την ομιχλώδη εικόνα που παρουσιάζει η ευρωπαϊκή οικονομία, η Τουρκία «καλπάζει» στον τομέα της ανάπτυξης, αποτελώντας ελκυστικό προορισμό για ξένες επενδύσεις. Η ανάπτυξη άγγιξε το 7,5% μέσα στο 2011, ενώ αναμένεται να αυξηθεί κατά τέσσερις μονάδες μέσα στο 2012. Οι εξαγωγές της αυξάνονται, ένα ακόμη δείγμα ισχύος. Η Τουρκία βρίσκεται ήδη στην 15η θέση ανάμεσα στις ηγέτιδες οικονομικές δυνάμεις του κόσμου αλλά και στην 7η θέση στην Ευρώπη. Το δημόσιο έλλειμμα της αναδυόμενης Τουρκίας έχει μειωθεί στο 42% του ΑΕΠ, ποσοστό από τα χαμηλότερα στην ΕΕ, αμέσως μετά τη Σουηδία και την Τσεχία.

Κι ενώ η τάση στις παγκόσμιες αγορές είναι η υποβάθμιση, η πρόσφατη αναβάθμιση της Τουρκίας από τον οίκο αξιολόγησης Moody’s με Βa1 έδωσε νέο αέρα αυτοπεποίθησης. Ο Τούρκος υπουργός Οικονομίας Ζαφέρ Καγκλαγιάν χαρακτήρισε την αναβάθμιση ως «σωστή αλλά όχι αρκετή». Υπογράμμισε το γεγονός ότι ενώ η Τουρκία ήταν κάποτε εξαρτημένη από το ΔΝΤ, πλέον αποτελεί έναν από τους πιστωτές του, συμβάλλοντας μάλιστα με ένα κεφάλαιο 4 δισεκατομμυρίων € στην αντιμετώπιση της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης.

Είναι τελικά άτρωτη η τουρκική οικονομία;

Σύμφωνα με αναλυτές, το κυβερνών Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) θεωρεί πως έχει πετύχει τους οικονομικούς του στόχους. Ωστόσο οι θριαμβολογίες δεν λαμβάνουν συχνά υπόψιν ότι η Τουρκία δεν έχει αποκτήσει ακόμη «ανοσία» στους κλυδωνισμούς που υφίσταται η Ευρωζώνη. Το 46% των εξαγωγών της Τουρκίας προορίζονται για την Ευρώπη. Από την άλλη πλευρά, το 76% των ξένων επενδύσεων προέρχονται από χώρες της ΕΕ. Το ίδιο ισχύει και για τον τομέα του τουρισμού, όπου το 75% των αφίξεων είναι από την Ευρώπη.

Το ερώτημα που τίθεται είναι κατά πόσο η τουρκική αλματώδης ανάπτυξη είναι βιώσιμη. Εν έτει 2002, όταν την εξουσία ανέλαβε το ΑΚΡ, το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν ήταν 243 δισεκατομμύρια €, ενώ το 2010 ανήλθε στα 550 δισεκατομμύρια €. Προβληματικό ωστόσο παραμένει το λογιστικό της έλειμμα.«Το πρόβλημα της Τουρκίας είναι ότι καταναλώνει περισσότερο από όσο αποταμιεύει», αναφέρει ο Τούρκος οικονομολόγος και αρθογράφος Σουλεϊμάν Γιασάρ. «Το έλλειμμα προέρχεται κατά βάση από τον ιδιωτικό τομέα και όχι από το δημόσιο». Κατά τον Γιασάρ η λύση έγκειται στην αύξηση της ανταγωνιστικότητας.

Σκεπτικισμός και αμφιβολίες

Ο οικονομολόγος Μαχφί Εγκιλμέζ, πρώην Υποδιευθυντής της Τουρκικής Οικονομικής Υπηρεσίας, φαίνεται πιο συγκρατημένος. Η Τουρκία παραμένει μια χώρα που εξαρτάται από τις εισαγωγές. «Δεν είναι δυνατό να συνεχίσει με τους ίδιους αναπτυξιακούς ρυθμούς μέσα στην επόμενη δεκαετία βασισμένη στο παρόν παραγωγικό μοντέλο (…). Θα πρέπει να βρει ένα νέο οικονομικό μοντέλο, με μείωση του λογιστικού ελλείμματος, αύξηση της εγχώριας παραγωγής και με ένα ανταγωνιστικό άνοιγμα στις διεθνείς αγορές», σημειώνει ο Εγκιλμέζ.

Συνεχίζει δε λέγοντας πως σε μακροοικονομικό επίπεδο, τα θετικά στατιστικά στοιχεία έχουν τη σημασία τους, εντούτοις σκιαγραφούν μόνο τη μία όψη του νομίσματος. Η δυναμική και τα μεγαλεπήβολα οράματα συχνά απέχουν από την πραγματικότητα. «Αν λάβει κανείς υπόψη του το μέσο κατά κεφαλήν εισόδημα στην Τουρκία, αυτό υπολείπεται κατά πολύ ακόμη από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο» σημειώνει στο μπλογκ του. «Η Τουρκία μοιάζει με το βάτραχο στους μύθους του Αισώπου, ο οποίος θέλει να μοιάσει στην αγελάδα. Φουσκώνει και ξαναφουσκώνει πίνοντας νερό από τη λίμνη, όπως και η αγελάδα, μέχρι που στο τέλος σκάει».

AyhanSimsek/ Άρης Καλτιριμτζής - Υπεύθ. σύνταξης: Κώστας Συμεωνίδης02/07/2012 | 11:44Τελευταία Ενημέρωση: 11:44 02/07/2012

Την προηγούμενη εβδομάδα δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Hürriyet κοινό άρθρο 16 υπουργών Εξωτερικών χωρών της ΕΕ, στο οποίο υπογραμμίζεται μεταξύ άλλων ότι «σε μία περίοδο οικονομικών προκλήσεων και συνεχιζόμενης αστάθειας στη Μέση Ανατολή, η σχέση με την Τουρκία είναι πιο σημαντική παρά ποτέ (...). ΕΕ και Τουρκία οφείλουν να συνδιαμορφώνουν τις εξελίξεις». Το μήνυμα των Ευρωπαίων υπουργών Εξωτερικών έρχεται σε ένα κομβικό χρονικό σημείο, καθώς η Τουρκία έχει διαμηνύσει την πρόθεσή της να μποϋκοτάρει την εξάμηνη προεδρία της Κύπρου, που ξεκίνησε την 1η Ιουλίου.

Τους τελευταίους 10 μήνες η Άγκυρα τήρησε μεν πιο μετριοπαθή στάση, ωστόσο η υλοποίηση των προθέσεών της αναμένεται να λειτουργήσει ως τροχοπέδη στην ήδη προβληματική πορεία της Τουρκίας προς την ευρωπαϊκή ένταξη. Τούρκοι διπλωμάτες, ανάμεσά τους και ο πρέσβης της χώρας στην ΕΕ Σελίμ Γενέλ έχουν άλλη άποψη: «Κατά τους έξι μήνες (της προεδρίας) θα διατηρήσουμε τις σχέσεις μας με την Κομισιόν, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, το Ευρωκοινοβούλιο και την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης, αλλά δεν θα έχουμε σχέση με την προεδρία. Αν μας καλέσουν σε κάποια συνάντηση, δεν θα συμμετάσχουμε» δήλωσε ο κ. Γενέλ στη DW.

Επικέντρωση στο εσωτερικό

Ως γνωστόν, η Άγκυρα δεν αναγνωρίζει επίσημα την Κυπριακή Δημοκρατία και αμφισβητεί την αξίωσή της να είναι η μόνη νόμιμη εκπρόσωπος ολόκληρης της Μεγαλονήσου. Έτσι, η Τουρκία δεν έχει διπλωματικές σχέσεις με τη διεθνώς αναγνωρισμένη Δημοκρατία της Κύπρου. Αντιθέτως, αναγνωρίζει την αποκαλούμενη Κυπριακή Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου, που βρίσκεται στο κατεχόμενο από την Τουρκία βόρειο τμήμα του νησιού. Η τελευταία διεθνής απόπειρα με στόχο την επανένωση της διαιρεμένης Κύπρου, μέσω του σχεδίου Ανάν το 2004, απέτυχε. Η ελληνοκυπριακή πλευρά απέρριψε το σχέδιο σε σχετικό δημοψήφισμα, σε αντίθεση με τους Τουρκοκυπρίους που τάχθηκαν υπέρ της εφαρμογής του.

Αρκετοί διεθνείς παρατηρητές εκτιμούν ότι η προσπάθεια της Άγκυρας να εντείνει την πίεση προς την ελληνοκυπριακή πλευρά και τους Ευρωπαίους εταίρους της θα υπονομεύσει εκ νέου τις διαπραγματεύσεις για ένταξή της στην ΕΕ, οι οποίες ξεκίνησαν μεν το 2005, αλλά έκτοτε έχουν μείνει στάσιμες εξαιτίας και του άλυτου κυπριακού ζητήματος. Τούρκοι διπλωμάτες τονίζουν ότι θα επικεντρωθούν κατά το διάστημα της κυπριακή προεδρίας στα εσωτερικά ζητήματα, συνεχίζοντας τις μεταρρυθμίσεις ενώ θα επιχειρήσουν να ανοίξουν νέα κεφάλαια στις ενταξιακές διαπραγματεύσεις της χώρας από το 2013.

Διεθνείς παρατηρητές προειδοποιούν ωστόσο ότι το εξάμηνο μποϋκοτάζ της κυπριακής προεδρίας μπορεί να οδηγήσει σε νέες εντάσεις μεταξύ των δύο πλευρών. Στο κοινό τους άρθρο οι 16 υπουργοί Εξωτερικών της ΕΕ κάλεσαν την Κύπρο και την Τουρκία να ξεπεράσουν τις διαφορές τους. «Η εποικοδομητική συμβολή της Τουρκίας», αναφέρει το κείμενο, «στην κατεύθυνση ενός συμβιβασμού με την Κύπρο και η προθυμία της να ανοίξει τα λιμάνια και αεροδρόμιά της σε κυπριακά πλοία και αεροσκάφη παραμένουν ‘κλειδί’ (...) Πρόοδος απαιτείται επίσης και στο σημαντικό πεδίο της συνεργασίας μεταξύ ΝΑΤΟ και ΕΕ, όπου προτρέπουμε την Τουρκία να επιδείξει ελαστικότητα».

«Το Κυπριακό είναι το μεγαλύτερό μας εμπόδιο»

Την ίδια ώρα, η Τουρκία επιρρίπτει στην ελληνοκυπριακή πλευρά ευθύνες για την καθυστέρηση του ρυθμού των συνομιλιών που συνεχίζονται υπό την αιγίδα του ΟΗΕ για εξεύρεση λύσης στο θέμα της Κύπρου. Τούρκοι διπλωμάτες θεωρούν ότι η απόφαση της ΕΕ να χορηγήσει στην Κύπρο καθεστώς πλήρους μέλους συνέβαλε καθοριστικά στην απροθυμία των Ελληνοκυπρίων να αναζητήσουν τρόπους συμβιβασμού με την Άγκυρα. Οι επικριτές από την άλλη πλευρά, υποστηρίζουν ότι η πολιτική δεκαετίων της Τουρκίας να επιμένει στη φόρμουλα των δύο κρατών και η άρνησή της να προωθήσει την επανένωση του νησιού οδήγησαν στο σημερινό αδιέξοδο.

Η Τουρκία φαίνεται πάντως να αναγνωρίζει ότι το άλυτο Κυπριακό της φράζει το δρόμο προς την ΕΕ, όπως παραδέχεται και ο πρέσβης Γενέλ: «Το Κυπριακό είναι το μεγαλύτερό μας εμπόδιο. Έχουμε επικεντρωθεί στις διαπραγματεύσεις που θα οδηγήσουν στην άρση του προβλήματος στο νησί. Πιστεύουμε ότι μία διεξοδική λύση στην Κύπρο είναι προς το συμφέρον όλων. Ελπίζαμε ότι μία ενωμένη Κύπρος θα αναλάμβανε την προεδρία της ΕΕ τον Ιούλιο, αλλά δυστυχώς δεν λάβαμε κανένα θετικό μήνυμα από την ελληνοκυπριακή πλευρά». Ο Τούρκος πρέσβης στην ΕΕ θεωρεί ότι τώρα είναι η σειρά των Ελληνοκυπρίων να κάνουν το επόμενο βήμα προσέγγισης με την Άγκυρα.