ΔΤ από Μητρόπολη Βεροίας, Ναούσης και Καμπανίας: Ολοκληρώθηκαν το μεσημέρι της Παρασκευής, 28ης Ιουνίου 2024, οι εργασίες του 30ου Διεθνούς Επιστημονικού Συνεδρίου των Παυλείων με θέμα: «Ο Απόστολος Παύλος και η λειτουργική ζωή της Εκκλησίας», που διοργάνωσε η Αποστολική Ιερά Μητρόπολη Βεροίας, Ναούσης και Καμπανίας προς τιμήν του ιδρυτού της τοπικής Εκκλησίας, Αποστόλου Παύλου.
Πρόεδρος της πέμπτης συνεδρίας ήταν ο διατελέσας Καθηγητής της Θεολογικής Σχολής του Α.Π.Θ. κ. Παναγιώτης Σκαλτσής και εισηγήσεις ανέπτυξαν α) ο κ. Ανέστης Κεσελόπουλος, ομότιμος Καθηγητής της Θεολογικής Σχολής του Α.Π.Θ., ο οποίος ανέπτυξε το θέμα: «Η λειτουργική ζωή και η λογοτεχνία» και β) η κ. Φλώρα Καραγιάννη, Διδάκτωρ Αρχαιολογίας – Διευθύντρια Ευρωπαϊκού Κέντρου Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Μνημείων, η οποία ανέπτυξε το θέμα: «Η Λειτουργική ζωή και η βυζαντινή τέχνη».
Κατά την τελευταία, έκτη συνεδρία, προήδρευσε ο ομότιμος Καθηγητής της Θεολογικής Σχολής του Α.Π.Θ. κ. Ανέστης Κεσελόπουλος και εισηγήσεις ανέπτυξαν α) ο κ. Δημήτριος Παπάζης, Αναπληρωτής Καθηγητής της Θεολογικής Σχολής του Α.Π.Θ., ο οποίος ανέπτυξε το θέμα: «Η Λειτουργική ζωή στην περίοδο της Τουρκοκρατίας» και β) ο κ. Χαράλαμπος Ατμζατζίδης, ομότιμος Καθηγητής της Θεολογικής Σχολής του Α.Π.Θ., ο οποίος ανέπτυξε το θέμα: «Τριάντα χρόνια ΠΑΥΛΕΙΑ».
Στο τέλος της έκτης συνεδρίας βραβεύτηκαν, όπως κάθε χρόνο στο πλαίσιο των Παυλείων, μαθητές και μαθήτριες της Ημαθίας, οι οποίοι διακρίθηκαν σε αθλητικούς, καλλιτεχνικούς και εκπαιδευτικούς διαγωνισμούς σε περιφερειακό, πανελλήνιο ή διεθνές επίπεδο κατά τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς που πέρασε.
Η επιστημονική επιτροπή των «Παυλείων» που αποτελείται από τον Ομ. Καθηγητή του Α.Π.Θ. κ. Χαράλαμπο Ατματζίδη, τον Αν. Καθηγητή του Α.Π.Θ. Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Κίτρους, Κατερίνης και Πλαταμώνος κ. Γεώργιο, την Καθηγήτρια του Α.Π.Θ. κ. Αικατερίνη Τσαλαμπούνη, τον Επ. Καθηγητή του Α.Π.Θ. κ. Τιμολέων Γαλάνη και τον Επ. Καθηγητή του Α.Π.Θ. κ. Βασίλειο Τζέρπο, ανακοίνωσε το θέμα που θα εξετάσει το Συνέδριο των ΛΑ’ Παυλείων τον Ιούνιο του 2025, το οποίο θα είναι «Ο Απόστολος Παύλος και το Τριαδολογικό Δόγμα».
Όπως ανέφερε ο πρόεδρος της Επιστημονικής Επιτροπής των Παυλείων Ομοτ. Καθηγητής της Θεολογικής Σχολής του Α.Π.Θ. κ. Χαράλαμπος Ατματζίδης επιλέχθηκε αυτό το θέμα καθώς το 2025 συμπληρώνονται 1700 έτη από την Α’ Οικουμενική Σύνοδο της Νίκαιας.
Το 30ο Διεθνές Επιστημονικό Συνέδριο των Παυλείων παρουσίασε όπως κάθε χρόνο ο Γενικός Αρχιερατικός Επίτροπος της Ιεράς μας Μητροπόλεώς Αρχιμ. Δημήτριος Μπακλαγής, ενώ στις εργασίες του συμμετείχαν ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Λαοδικείας κ. Θεοδώρητος (Οικουμενικό Πατριαρχείο), ο Θεοφιλέστατος Επίσκοπος Ιππώνος κ. Στέφανος (Πατριαρχείο Αλεξανδρείας), ο Θεοφιλέστατος Επίσκοπος Ιεραπόλεως κ. Αρσένιος (Πατριαρχείο Αντιοχείας), ο Πανιερώτατος Μητροπολίτης Ναζαρέτ κ. Κυριακός (Πατριαρχείο Ιεροσολύμων), ο Θεοφιλέστατος Επίσκοπος Λίπλγιαν κ. Δοσίθεος (Πατριαρχείο Σερβίας), ο Θεοφιλέστατος Επίσκοπος Ουγγαρίας κ. Σιλουανός (Πατριαρχείο Ρουμανίας), ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Στάρα Ζαγόρας κ. Κυπριανός (Πατριαρχείο Βουλγαρίας), ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Ζουγκδίδι και Τσαΐσι κ. Γεράσιμος (Πατριαρχείο Γεωργίας), ο Θεοφιλέστατος Επίσκοπος Νεαπόλεως κ. Πορφύριος (Εκκλησία της Κύπρου), ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Κίτρους, Κατερίνης και Πλαταμώνος κ. Γεώργιος (Εκκλησία της Ελλάδος), ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Απολλωνίας και Φιέρι κ. Νικόλαος (Εκκλησία της Αλβανίας), ο Αρχιμανδρίτης Παντελεήμων Karczewski και ο αξιότιμος Καθηγητής κ. Γεώργιος Betlejko (Εκκλησία της Πολωνίας), καθώς και τοπικοί πολιτικοί και στρατιωτικοί άρχοντες, καθηγητές, προπτυχιακοί και μεταπτυχιακοί φοιτητές και κληρικοί της Ιεράς μας Μητροπόλεως.
Στο τέλος ο Ποιμενάρχης μας, Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Βεροίας, Ναούσης και Καμπανίας κ. Παντελεήμων, παρουσίασε τον τόμο των πρακτικών του περσινού 29ου Διεθνούς Επιστημονικού Συνεδρίου των Παυλείων (Ιούνιος 2023) και κήρυξε τη λήξη των εργασιών του 30ου Συνεδρίου, εκφράζοντας παράλληλα τις θερμές ευχαριστίες του προς όλους τους συμμετέχοντες, αναφέροντας μεταξύ άλλων: «Εὐχαριστῶ τῷ Θεῷ μου πάντοτε περί ὑμῶν ἐπί τῇ χάριτι τοῦ Θεοῦ τῇ δοθείσῃ ὑμῖν ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ, ὅτι ἐν παντί ἐπλουτίσθητε ἐν αὐτῷ, ἐν παντί λόγῳ καί πάσῃ γνώσει» (1 Κορ. 1.4).
Θά ἦταν δύσκολο νά ἐκφράσω πιό εὔστοχα ἀπό τόν πρωτοκορυφαῖο ἀπόστολο Παῦλο τά αἰσθήματα εὐχαριστίας καί εὐγνωμοσύνης πρός τόν Θεό, γιά τήν ὁλοκλήρωση τοῦ Λ´ Διεθνοῦς Ἐπιστημονικοῦ Συνεδρίου, τό ὁποῖο διοργάνωσε ἡ Ἱερά μας Μητρόπολη στό πλαίσιο τῶν Λ´ Παυλείων.
Γι᾽ αὐτό καί δανείζομαι τούς δικούς του λόγους, μέ τούς ὁποίους ἀρχίζει τήν πρώτη πρός Κορινθίους ἐπιστολή του, ἔχοντας βεβαίως συναίσθηση τῆς διαφορᾶς πού μᾶς χωρίζει.
Καί ἡ εὐχαριστία αὐτή δέν ἀφορᾶ μόνο τό φετινό, Λ´ Συνέδριο, ἀλλά καί τά τριάντα Συνέδρια, τά ὁποῖα διοργάνωσε καί πραγματοποίησε ἡ Ἱερά μας Μητρόπολη πρός τιμήν τοῦ ἱδρυτοῦ της, τοῦ μεγίστου ἐν ἀποστόλοις ἀποστόλου Παύλου, στή διάρκεια τῶν τριάντα χρόνων, ἀπό τό ἔτος 1995, κατά τό ὁποῖο ἀποφασίσαμε νά καθιερώσουμε τά «Παύλεια», μέχρι σήμερα πού ὁλοκληρώνουμε τά τριακοστά «Παύλεια».
Ἡ χάρη τοῦ Θεοῦ, τήν ὁποία ἔφερε μέ τό κήρυγμα τοῦ Εὐαγγελίου τοῦ Χριστοῦ στήν πόλη μας ὁ πρωτοκορυφαῖος ἀπόστολος Παῦλος, δέν πλούτισε μόνο τότε τήν πόλη μας καί τούς κατοίκους της. Συνεχίζει νά μᾶς πλουτίζει «ἐν παντί λόγῳ καί πάσῃ γνώσει», καί ἰδιαιτέρως μέ τίς εἰσηγήσεις καί τίς ἀνακοινώσεις, τίς ὁποῖες εἴχαμε τήν εὐκαιρία νά παρακολουθήσουμε σέ ὅλα αὐτά τά Συνέδρια ἀλλά καί στίς λατρευτικές καί τίς λοιπές ἐκδηλώσεις πρός τιμήν τοῦ ἱδρυτοῦ τῆς τοπικῆς μας Ἐκκλησίας.
Καί ἐάν τά προηγούμενα 29 χρόνια τά θέματα τῶν Παυλείων ἀφοροῦσαν τίς ἀπόψεις πού ἐκφράζει ὁ «κλητός ἀπόστολος» «ὡς ἠλεημένος παρά Κυρίου» σέ ἐπί μέρους ζητήματα πού ἀπασχολοῦν τόν σύγχρονο ἄνθρωπο, μερικά ἀπό τά ὁποῖα ἀκούσαμε ἤδη στήν εἰσήγηση τοῦ προέδρου τῆς Ἐπιστημονικῆς Ἐπιτροπῆς τοῦ Συνεδρίου μας, τοῦ ὁμοτίμου καθηγητοῦ τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς τοῦ Α.Π.Θ., κ. Χαράλαμπου Ἀτματζίδη, φέτος ἐπιλέξαμε γιά τά Λ´ Παύλεια καί τό Συνέδριό τους ἕνα θέμα, θά ἔλεγα, συμπεριληπτικό. Γιατί ἡ λειτουργική ζωή τῆς Ἐκκλησίας μας, ἡ ὁποία ὑπῆρξε τό θέμα τοῦ Λ´ Συνεδρίου μας, πού ὁλοκληρώνεται σήμερα, συμπεριλαμβάνει ὅλα τά θέματα καί ὅλα τά ζητήματα πού ἀπασχολοῦν καί ἐνδιαφέρουν τόν ἄνθρωπο ὄχι μόνο τῆς ἐποχῆς μας ἀλλά καί κάθε ἐποχῆς.
Δέν ὑπάρχει τίποτε τό ὁποῖο νά ἐνδιαφέρει τόν ἄνθρωπο, νά τόν ἀπασχολεῖ, νά τόν προβληματίζει, νά τόν κάνει νά ἀνησυχεῖ, τό ὁποῖο νά μήν μπορεῖ νά τό ἐμπιστευθεῖ στόν Θεό διά τῆς προσευχῆς ἤ, ἄν θέλετε, γιά τό ὁποῖο νά μήν ὑπάρχει μία αἴτηση ἤ μία μνεία μέσα στή θεία λατρεία.
Ὁ λόγος τοῦ ἀποστόλου Παύλου πρός τούς πρεσβυτέρους στήν Ἔφεσο κλείνει μέ τή φράση «καί τά νῦν παρατίθεμαι ὑμᾶς τῷ Θεῷ καί τῷ λόγῳ τῆς χάριτος αὐτοῦ», καί ἡ φράση αὐτή ἔχει τήν ἀντίστοιχή της, θά μπορούσαμε νά ποῦμε, στήν κατάληξη τῆς πιό συχνῆς ἴσως δεήσεως μέσα στή θεία λατρεία «ἑαυτούς καί ἀλλήλους καί πᾶσαν τήν ζωήν ἡμῶν Χριστῷ τῷ Θεῷ παραθώμεθα».
Καί αὐτό δέν εἶναι τυχαῖο, ὅπως ἀκούσαμε στήν ἐναρκτήρια εἰσήγηση τοῦ Συνεδρίου μας, σχετικά μέ τή συνεισφορά τοῦ ἀποστόλου Παύλου στή λειτουργική ζωή τῆς Ἐκκλησίας.
Ἡ συνεισφορά τοῦ ἀποστόλου ἀποδεικνύεται καθαρά ἀπό τίς ἀναφορές πού ὑπάρχουν στίς ἐπιστολές του σέ στοιχεῖα τῆς λειτουργικῆς ζωῆς τῆς πρωτοχριστιανικῆς Ἐκκλησίας, στό περιεχόμενο τῆς λατρείας ἀλλά καί τή λατρευτική συνάφεια τῶν ἐπιστολῶν του.
Ἡ λειτουργική ζωή ἀρχίζει νά διαμορφώνεται πολύ νωρίς στήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία, ὅπως προκύπτει ἀπό τίς πέντε θεῖες λειτουργίες, γιά τίς ὁποῖες ἀκούσαμε στή δεύτερη εἰσήγηση τῆς πρώτης Συνεδρίας. Κάποιες ἀπό αὐτές, μάλιστα, φέρονται μέ τά ὀνόματα ἀποστόλων, παρουσιάζουν ὅμως, σύμφωνα μέ τά πορίσματα τῆς ἔρευνας, ἡ κάθε μία ἰδιαίτερα χαρακτηριστικά καί προβλήματα γνησιότητος.
Στή δεύτερη Συνεδρίαση ἀκούσαμε τρεῖς εἰσηγήσεις, οἱ ὁποῖες ἀφοροῦσαν τρεῖς διαφορετικούς τομεῖς. Ἡ πρώτη ἀφοροῦσε στήν Ὑμνογραφία, ἡ ὁποία, μέ διαφορετικές μορφές, ἀποτελεῖ ἀπό τούς πρώτους αἰῶνες μέχρι σήμερα συστατικό στοιχεῖο τῆς θείας λατρείας. Ὁ πλοῦτος τῆς χριστιανικῆς Ὑμνογραφίας καί ἡ ἀξία του ἀναδείχθηκε στήν εἰσήγηση μέσα ἀπό τό ἔργο τοῦ μεγάλου Ὑμνογράφου τῆς ἐποχῆς μας καί συγχρόνου ἁγίου, τοῦ ὁσίου Γερασίμου τοῦ Μικραγιαννανίτου.
Μέ τή δεύτερη εἰσήγηση περάσαμε σέ ἕνα ἀπό τά κεντρικά, θά μπορούσαμε νά ποῦμε, στοιχεῖα τῆς θείας λατρείας, στό εὐχαριστιακό δεῖπνο τῆς χριστιανικῆς κοινότητας.
Ὁ ἀπόστολος Παῦλος, ὅπως ἀκούσαμε, ἀναφέρεται στό τελευταῖο δεῖπνο τοῦ Χριστοῦ μέ τούς μαθητές του, στό ὁποῖο κάνει ἰδιαίτερη ἀναφορά ὁ ἀπόστολος, πού συμβάλλει στή διαμόρφωση μιᾶς λειτουργικῆς παραδόσεως, στήν ὁποία ὁ λεγόμενος «Μυστικός Δεῖπνος» συνδέεται μέ τήν εὐχαριστιακή ἐμπειρία τῶν πιστῶν.
Τό θέμα τῆς τρίτης εἰσηγήσεως ἀφοροῦσε στή χρήση τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης στή λατρευτική παράδοση τῆς Ρουμανικῆς Ἐκκλησίας, ἡ ὁποία ὅμως εἶναι διαδεδομένη καί στήν ἑλληνόφωνη λατρευτική παράδοση.
Ἡ τρίτη Συνεδρίαση ἀπετελεῖτο ἀπό δύο εἰσηγήσεις. Ἡ πρώτη μᾶς παρουσίασε στοιχεῖα καί πληροφορίες γιά τή λειτουργική ζωή τῆς πρώτης Ἐκκλησίας, τά ὁποῖα ἀνιχνεύονται τόσο στίς Πράξεις τῶν ἀποστόλων ὅσο καί στίς ἐπιστολές τοῦ πρωτοκορυφαίου ἀποστόλου Παύλου, καί ἀφοροῦν στόν τόπο καί τόν χρόνο τῶν λειτουργικῶν συνάξεων, στόν ἀριθμό τῶν συμμετεχόντων, καί στό ἐπιμέρους λειτουργικό ὑλικό.
Ἡ δεύτερη εἰσήγηση μᾶς παρουσίασε τήν ὑπέρβαση τῶν διαφορῶν τῶν ἀνθρώπων μέσα στήν Ἐκκλησία, ἡ ὁποία ἐπιτυγχάνεται μέ τήν ἔξοδο τοῦ ἀνθρώπου ἀπό τόν ἑαυτό του καί τή συνάντηση μέ τόν ἄλλο, ὅπως τήν προσδιορίζει ὁ ἀπόστολος Παῦλος στήν πρός Γαλάτας ἐπιστολή του, συνάντηση πού πραγματοποιεῖται κατ᾽ ἐξοχήν μέσα στή θεία λατρεία.
Δύο εἰσηγήσεις περιλάμβανε καί ἡ τέταρτη Συνεδρία. Στήν πρώτη ὁ εἰσηγητής μᾶς παρουσίασε τόν ἐκκλησιολογικό χαρακτήρα τοῦ μυστηρίου τῆς Ἐξομολογήσεως, ὁ ὁποῖος ἀποτελεῖ, μέ βάση τή χειρόγραφη παράδοση τῶν λειτουργικῶν κειμένων της καί τή θεολογία τῶν μυστηρίων, τόν σύνδεσμο τῆς ἱερᾶς ἐξομολογήσεως μέ τό μυστήριο τῆς θείας Εὐχαριστίας. Μέ τόν τρόπο αὐτό, σύμφωνα μέ τόν εἰσηγητή μας, ἡ Ἐξομολόγηση δέν λειτουργεῖ μυστικά καί ἀτομικά ἀλλά στό πλαίσιο τῆς ἐκκλησιαστικῆς κοινότητος.
Ἡ δεύτερη εἰσήγηση ἀνέδειξε τόν τρόπο μέ τόν ὁποῖο τιμᾶ ἡ Ἐκκλησία μας στή λατρευτική της ζωή τόν πρωτοκορυφαῖο ἀπόστολο Παῦλο, ἀλλά καί τούς ποικίλους τρόπους μέ τούς ὁποίους ἐκφράζεται ἡ τιμή αὐτή διαχρονικά στήν ἐπαρχία μας.
Στήν πέμπτη Συνεδρία, σήμερα τό πρωί, εἴχαμε τή χαρά νά ἀκούσουμε δύο εἰσηγήσεις πού εἶχαν ὡς ἀντικείμενο τή λειτουργική ζωή. Ὁ πρῶτος εἰσηγητής μας μᾶς ἔδωσε σημαντικά στοιχεῖα γιά τή λειτουργική ζωή, ὅπως ἀποτυπώνεται καί ἀξιοποιεῖται στή νεοελληνική λογοτεχνία, ἐνῶ ἡ δεύτερη εἰσηγήτρια μᾶς παρουσίασε τή βυζαντινή τέχνη ὡς λειτουργική τέχνη, καθώς αὐτή ἀποτυπώνει καί ἀποδίδει εἰκαστικά βασικά στοιχεῖα τῆς θείας λατρείας.
Ξεκινήσαμε τό Συνέδριό μας μέ τήν παρουσίαση τῆς λειτουργικῆς ζωῆς τῆς πρώτης Ἐκκλησίας, καί φθάσαμε μέ τήν προτελευταία εἰσήγηση, ἡ ὁποία μᾶς παρουσίασε ἕνα λειτουργικό χειρόγραφο τοῦ 19ου αἰῶνος, στή λειτουργική ζωή τήν ἐποχή τῆς Τουρκοκρατίας, κλείνοντας ἔτσι ἕναν ὁλόκληρο κύκλο ἀπό τήν ἐποχή τοῦ οὐρανοβάμονος ἀποστόλου Παύλου, τόν ὁποῖο τιμοῦμε καί μέ αὐτό τό Συνέδριο, μέχρι σήμερα.
Σήμερα ὅμως κλείνουμε μέ τή χάρη τοῦ Θεοῦ καί ἕναν ἄλλο κύκλο, αὐτόν τῶν τριάντα ἐτῶν Συνεδρίων τῶν Παυλείων.
Ἤδη, ὅπως εἶπα καί στήν ἀρχή, ὁ πρόεδρος τῆς Ἐπιστημονικῆς Ἐπιτροπῆς τοῦ Συνεδρίου μας, ὁ ὁποῖος συμμετεῖχε ἀπό τά πρῶτα Συνέδρια στήν Ἐπιστημονική Ἐπιτροπή, μᾶς ἔδωσε μέ τήν εἰσήγησή του, μέ τήν ὁποία καί ὁλοκληρώθηκε τό Συνέδριό μας, μία ἐπισκόπηση ὅλων τῶν Ἐπιστημονικῶν Συνεδρίων τῶν Παυλείων καί τῆς προσφορᾶς τους στήν Ἐκκλησία ἀλλά καί στήν Παύλεια βιβλιογραφία.
Φέτος προσθέτουμε ἕναν ἀκόμη τόμο: τά Πρακτικά τοῦ 29ου Συνεδρίου, πού πραγματοποιήθηκε τόν περασμένο χρόνο, μέ θέμα «Ὁ ἀπόστολος Παῦλος καί ἡ κληρονομιά τοῦ ἑλληνιστικοῦ κόσμου», τόν ὁποῖο ἔχω τήν χαρά καί τήν τιμή νά σᾶς παρουσιάσω.
Κλείνοντας, λοιπόν, θά ἤθελα νά εὐχαριστήσω πρωτίστως τόν κ. Πρόεδρο τῆς Ἐπιστημονικῆς Ἐπιτροπῆς ἀλλά καί τά μέλη της, γιά τόν κόπο καί τήν οὐσιαστική συμβολή τους τόσο στό φετινό, Λ´ Συνέδριο, ὅσο καί στά προηγούμενα Συνέδρια, στά ὁποῖα συνέπραξαν μαζί μέ τούς παλαιούς μας καθηγητές, τούς ἀείμνηστους διδασκάλους μας Ἰωάννη Γαλάνη καί Ἰωάννη Καραβιδόπουλο, οἱ ὁποῖοι «τόν δρόμον τελέσαντες» ἀναμένουν τόν δίκαιο ἔπαινο γιά τήν προσφορά τους.
Ἐκφράζουμε τίς ὁλοκάρδιες εὐχαριστίες καί τήν εὐγνωμοσύνη μας στούς Προκαθημένους τῶν πρεσβυγενῶν καί νεωτέρων Πατριαρχείων καί τῶν κατά τόπους Αὐτοκεφάλων Ἐκκλησιῶν γιά τά σεπτά μηνύματά τους, τά ὁποῖα καί ἀνέγνωσαν οἱ Σεβασμιώτατοι καί Θεεοφιλέστατοι ἐκπρόσωποί τους, τούς ὁποίους ἐπίσης ἀπό καρδίας καί ἐν εὐγνωμοσύνῃ πολλῇ εὐχαριστοῦμε.
Θερμές εὐχαριστίες ἀνήκουν ἀκόμη στόν Πρόεδρο τοῦ Τμήματος Θεολογίας τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς τοῦ Α.Π.Θ. γιά τήν παρουσία του ἀλλά καί τήν τιμή πού μοῦ ἐπεφύλαξε τό Τμῆμα Θεολογίας.
Ἐκφράζω ἀκόμη τίς εὐχαριστίες μου σέ ὅλους τούς ἐλλογιμωτάτους καθηγητές καί εἰσηγητές γιά τήν παρουσία τους καί τήν ἐπιστημονική συνεισφορά τους στήν ἀνάδειξη τοῦ τόσο σημαντικοῦ θέματος τοῦ Λ´ Συνεδρίου μας, ἀλλά καί στά μέλη τῆς Ὀργανωτικῆς Ἐπιτροπῆς, τῆς Γραμματείας καί τῆς ὁμάδος ὑποστηρίξεως τοῦ Συνεδρίου, πού μερίμνησαν γιά τήν ἀπρόσκοπτη καί ἄψογη διεξαγωγή του, μέ πρῶτον τόν Πρωτοσύγκελλό μας, τόν π. Ἀθηναγόρα, καί ὅλο τό ἐπιτελεῖο του, ὅλους τούς πατέρες.
Ἰδιαιτέρως εὐχαριστῶ τόν Δήμαρχό μας, τόν Δῆμο Βεροίας καί τό Διοικητικό Συμβούλιο τοῦ «Χώρου Τεχνῶν», γιά τήν εὐγενῆ φιλοξενία πού μᾶς προσέφεραν, καί φέτος ἀλλά καί τά προηγούμενα χρόνια, μέ τήν παραχώρηση τῆς ὡραίας αὐτῆς αἰθούσης καί τῆς αἰθούσης τῆς Ἀντωνιαδείου Στέγης, τόσο γιά τό Συνέδριο ὅσο καί γιά τή μεγάλη καλλιτεχνική ἐκδήλωση πού πραγματοποιήθηκε χθές τό βράδυ, ἀφιερωμένη στήν Κύπρο μας.
Εὐχαριστῶ ἀπό καρδίας καί ὅλους ὅσους τίμησαν μέ τήν παρουσία καί τή συμμετοχή τους τό Λ´ Συνέδριο καί τόν ἱδρυτή τῆς τοπικῆς μας Ἐκκλησίας οὐρανοβάμονα ἀπόστολο Παῦλο: τίς πολιτικές καί στρατιωτικές ἀρχές, τούς κληρικούς, τούς μοναχούς, καί τόν εὐσεβῆ λαό τῆς Βεροίας καί τῆς ἐπαρχίας μας, πού ἐκφράζει πάντοτε τόν σεβασμό καί τήν ἀγάπη του πρός τόν μέγιστο ἀπόστολο Παῦλο.
Εὐχαριστῶ θερμά καί τόν ἐκκλησιαστικό τηλεοπτικό σταθμό 4Ε καί τόν τηλεοπτικό σταθμό τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ρουμανίας πού κάλυψαν τό Λ´ Διεθνές Ἐπιστημονικό Συνέδριο τῶν Παυλείων, καί θά μεταφέρουν τό μήνυμά του, μήνυμα τοῦ πρωτοκορυφαίου ἀποστόλου καί ἀποστόλου τῶν Ἐθνῶν Παύλου, τοῖς ἐγγύς καί τοῖς μακράν, ὥστε νά τιμᾶται καί νά δοξάζεται ὁ μέγας ἀπόστολος καί γιά τούς πολλούς ὑπέρ τοῦ Χριστοῦ καί τῆς Ἐκκλησίας κόπους του ἀλλά καί γιά ὅσα προσφέρει στήν τοπική μας Ἐκκλησία, τήν ὁποία αὐτός ἔπηξε καί γιά τήν ὁποία συνεχίζει νά μεριμνᾶ καί νά πρεσβεύει πάντοτε.