Η Ομοσπονδία Συλλόγων Ιεροψαλτών Ελλάδος στην Παναγία Σουμελά

Σύμφωνα με το τυπικό της Εκκλησίας μας, τη 9η Ιουλίου εορτάζεται ετησίως η μνήμη των Αγίων Διονυσίου του Ρήτορος και Μητροφάνους, οι οποίοι ασκήτευσαν στον ομώνυμο Ιερό Ναό στο σπήλαιο των Αγίων Πατέρων στη Μικρά Αγία Άννα του Αγίου Όρους, όπου εκάρη μοναχός και ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας κ. Παντελεήμων, υπό την αδελφότητα του μακαριστού Υμνογράφου της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας Γέροντος Γερασίμου Μικραγιαννανίτου.

Στο τέλος της Θείας Λειτουργίας, ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας κ. Παντελεήμων, τέλεσε μνημόσυνο για τον μακαριστό Μητροπολίτη Θεσσαλονίκης κυρό Παντελεήμονα Χρυσοφάκη, πλησίον του οποίου διακόνησε ως Πρωτοσύγκελος της Ιεράς Μητροπόλεως Θεσσαλονίκης, με την ευκαιρία της συμπληρώσεως 19 ετών από την κοίμηση του. 

Επίσης, τελέστηκε μνημόσυνο για τους απ’ αιώνος διακόνους της ψαλτικής τέχνης, παρουσία του Διοικητικού Συμβουλίου της Ομοσπονδίας Συλλόγων Ιεροψαλτών Ελλάδος.

Ο Σεβασμιώτατος στην ομιλία του ανέφερε μεταξύ άλλων: «Καί ἠγέρθη καί διηκόνει αὐτῷ».

Τό πρῶτο θαῦμα τοῦ Χριστοῦ, στό ὁποῖο ἀναφέρεται στό σημερινό εὐαγγελικό ἀνάγνωσμα ὁ ἱερός εὐαγγελιστής Ματθαῖος, εἶναι τό θαῦμα τῆς θεραπείας τῆς πεθερᾶς τοῦ μαθητοῦ του Πέτρου. 

Τό θαῦμα μπορεῖ νά μήν ἔχει κάτι τό ἐντυπωσιακό, γιατί ἡ ἀσθενής ταλαιπωρεῖται ἀπό πυρετό καί ὁ Χριστός τήν θεραπεύει πιάνοντας μόνο ἀπό τό χέρι της, ἀλλά ἡ συνέ­χεια ἔχει ἕνα μήνυμα γιά ὅλους μας. «Ἠγέρθη καί διηκόνει αὐτῷ», σημειώνει ὁ ἱερός εὐαγγελιστής. Μόλις τήν θεράπευσε ὁ Χριστός, σηκώθηκε καί τόν διακονοῦσε.

Ἡ διακονία της εἶναι ἔκφραση ἀγάπης καί εὐγνωμοσύνης πηγαί­ας καί αὐθόρμητης, γιατί θά μπο­ροῦσε νά παραμείνει κλινήρης ἡ ἀσθενής, ἐπι­καλούμενη τήν ἐξάντληση τήν ὁποία τῆς προκάλεσε ὁ πυρετός. Ὅμως ἐκείνη θέλει νά διακονήσει τόν Χριστό. Τό θεωρεῖ τιμή της, τό θεωρεῖ ἐκδήλωση τῆς ὀφειλόμενης ἀγάπης καί εὐγνωμοσύνης πρός τό πρόσωπό του, καί γι᾽ αὐτό σηκώ­νεται καί τόν διακονεῖ. 

Καί ὁ Χριστός δέχεται τή διακονία τῆς γυναικός, ὄχι γιατί ἀναφέρεται στόν ἴδιο, ἀλλά γιατί ἡ διακονία εἶναι κάτι πού εὐαρεστεῖ ἐξαι­ρε­τικά τόν Κύριο. Ἐκεῖνος, ἄλλωστε, δηλώ­νει κατηγορηματικά ὅτι «οὐκ ἦλ­θον διακονηθῆναι, ἀλλά διακο­νῆ­σαι», καί ἀκόμη ὅτι ὅποιος θέλει νά εἶναι πρῶτος, αὐτός θά πρέπει νά εἶναι «πάντων διάκονος».

Διακονία εἶναι καί τό δικό σας ἱερό ἔργο, τό ἔργο τῶν ἱεροψαλτῶν, ἔργο πού σᾶς καθιστᾶ ἐκ­προσώπους τοῦ λαοῦ τοῦ Θεοῦ καί συγχρόνως ὑμνητές τοῦ Θεοῦ. Σεῖς ψάλλετε ἐκφράζοντας τά αἰσθήμα­τα καί τά αἰτήματα τῶν πληρώμα­τος τῆς Ἐκκλησίας, ἀλλά καί δα­νείζετε τά χείλη σας καί τή μελω­δική φωνή σας, ὥστε οἱ πιστοί νά ὑμνοῦν, νά εὐχαριστοῦν καί νά δοξάζουν τόν Θεό.

Καί ὅπως ἡ διακονία τῆς πεθερᾶς τοῦ Πέτρου ἦταν ἔκφραση τῆς ἀγά­πης καί τῆς εὐγνωμοσύνης της, ἔτσι καί ἡ δική σας διακονία στό ἱερό ἀναλόγιο εἶναι ἔκφραση ἀγάπης καί εὐγνωμοσύ­νης. Ἀγάπης πρός τούς ἀνθρώπους τούς ὁποίους ὄχι μόνο ἐκπροσω­πεῖ­τε πρός τόν Θεό, ἀλλά καί τούς ὁποίους ὀφείλετε μέ τήν ψαλτική σας τέχνη, μέ τή φωνή σας ἀλλά καί μέ τό ἦθος, τό ὁποῖο ἀποπνέει ὁ τρό­πος μέ τόν ὁποῖο ψάλλετε καί μέ τόν ὁποῖο στέκεσθε στό ἀνα­λόγιο, νά βοηθᾶτε νά κατανοήσουν τά νοήματα τῶν ὑπερόχων ὕμνων, τούς ὁποίους συνέθεσαν οἱ θεό­πνευ­­στοι ὑμνογράφοι καί μελωδοί τῆς Ἐκκλησίας μας καί ἔψαλαν ἐπί αἰῶνες σπουδαῖοι ἱεροψάλτες καί διδάσκαλοι τῆς ψαλτικῆς τέχνης. Βοηθᾶτε ἀκόμη τούς πιστούς νά προ­σευ­χη­θοῦν καί νά αἰσθανθοῦν κα­τά­νυξη, ὥστε νά ἑλκύονται ἀπό τή θεία λατρεία καί ὠφελοῦνται πνευ­μα­τι­κά ἀπό αὐτήν.

Ἡ διακονία σας ὅμως εἶναι, ὅπως εἴπαμε, καί ἔκφραση ἀγάπης καί εὐγνωμοσύνης πρός τόν Θεό. Εἶναι τιμή καί προνόμιο νά ψάλλετε. Εἶναι τιμή καί προνόμιο νά ἔχετε τό σπουδαῖο δῶρο τοῦ Θεοῦ, πού εἶναι ἡ φωνή, γιά νά τόν ὑμνεῖτε, καί θά πρέπει νά ἐπαναλαμβάνετε καί σεῖς τόν λόγο τοῦ ψαλμωδοῦ Δα­βίδ: «ψαλῶ τῷ Θεῷ μου ἕως ὑπάρχω», ὄχι μόνο μέ τά χείλη σας ἀλλά καί μέ τήν ψυχή σας.

Ἡ ἀγάπη καί εὐγνωμοσύνη πρός τόν Θεό θά πρέπει νά χαρα­κτη­­ρίζει τό ψάλσιμό μας, καί εἶναι αὐτή πού θά πρέπει νά καθορίζει καί τόν τρόπο μέ τόν ὁποῖο ἀσκεῖται ἡ διακονία ὅλων μας. Ἐφό­σον ἀπευθύνεσθε στόν Θεό, ἐφόσον ψάλλετε γι᾽ αὐτόν, θά πρέ­πει νά τό κάνετε ὅπως τοῦ ἀρέσει καί ὅπως ἁρμόζει, δηλαδή μέ τα­πεί­νωση, μέ εὐλάβεια, μέ ἀγάπη, μέ προσοχή.

Ἡ βυζαντινή ἐκκλησιαστική μας μουσική καί οἱ ὕμνοι τούς ὁποίους ἐπενδύει διδάσκουν μέ τόν δικό τους τρόπο τό ὀρθόδοξο ἦθος. Αὐτό θά πρέπει νά σᾶς χαρακτηρίζει καί νά μᾶς χαρακτηρίζει ὅλους τούς ἱεροψάλτες μας. Αὐτό τό ὁποῖο εἶχαν ὅλοι οἱ μεγάλοι προ­κάτοχοί σας, ἀπό τόν Ἰωάννη Κουκουζέλη καί τόν Ἰωάννη Γλυ­κύ, μέχρι τόν Πέτρο τόν Πελοπον­νή­σιο, τόν πρωτοψάλτη Γρηγόριο καί τόν Θεόδωρα Φωκαέα, ἀλλά καί τούς νεωτέρους, τόν Κωνστα­ντίνο Πρίγγο, τόν Θρασύβουλο Στανίτσα, καί τούς συγχρόνους, μέ πρῶτον τόν Χρύσανθο Θεοδοσό­που­λο, ἀπό τήν Τραπεζούντα, καί ὅλους ἐκείνους, τούς ἀειμνήστους πρωτοψάλτες, λαμπαδαρίους, δι­δα­­σκάλους καί μελοποιούς, οἱ ὁποῖοι διατήρησαν τή βυζαντινή μουσική μας παράδοση σέ χρόνια δύσκολα γιά τό Γένος καί τήν πατρίδα μας καί τήν τίμησαν, ἀλλά καί στή συνέχεια τή μετέφεραν ὡς πολύτιμο καί ἄυλο θησαυρό πολι­τι­στικῆς κληρονομιᾶς τοῦ Γένους μας ἀπό τίς ἀλησμόνητες πατρίδες τοῦ Πόντου, τῆς Μικρᾶς Ἀσίας, τῆς Ἀνατολικῆς Θράκης καί ἀπό τά πατριαρχικά ἀναλόγια τῆς Κων­σταντι­νουπόλεως στήν Ἑλλάδα, καί τήν μεταλαμπάδευσαν στούς νεω­τέρους καί ἔγιναν καί δικοί σας δάσκαλοι.

Ἀποτελεῖ ὄντως ἐμπνευσμένη πρωτοβουλία ἡ ἀπόφασή σας νά ἀφιερώσετε τή φετινή Γενική Συ­νέ­λευση τῆς Ὁμοσπονδίας σας, τῆς Ὁμοσπονδίας Συλλόγων Ἱεροψαλ­τῶν Ἑλλάδος, μέ ἀφορμή τήν ἐπέ­τειο τῶν 100 χρόνων ἀπό τή Μι­κρα­σιατική καταστροφή, στούς σπου­δαίους προκατόχους σας καί ἰδιαιτέρως σέ ὅλους ἐκείνους πού διακόνησαν τά ἱερά ἀναλόγια στίς ἐκκλησίες τῆς Μικρᾶς Ἀσίας, τῆς Καππαδοκίας καί τοῦ Πόντου μέ πίστη καί ἀφοσίωση, ἀλλά καί οἱ ὁποῖοι καλλιέργησαν μέ ἀπέραντη ἀγάπη τήν ἐκκλησιαστική μας μου­σική καί τήν ψαλτική τέχνη, γρά­φοντας ἱστορία καί κάνοντας ἀκό­μη καί τούς ἀλλοθρήσκους νά τούς θαυμάζουν.

Καί εἶναι ἀκόμη ἐπαινετή ἡ ἐπι­λογή σας νά πραγματοποιήσετε τή Γενική σας Συνέλευση χθές ὑπό τή σκέ­πη τῆς Παναγίας Σουμελᾶ, τῆς μη­τέρας τῶν Ποντίων καί προστά­τιδος τοῦ Ποντιακοῦ Ἑλληνισμοῦ, ἀποτίοντας φόρο τιμῆς ὄχι μόνο στούς πολυάριθμους ποντιακῆς κατα­γωγῆς συναδέλφους σας ἀλλά καί σέ ὅλους τούς ἀειμνήστους προ­κατόχους σας ἀπό τίς ἀλησμό­νητες πατρίδες τῆς Μικρᾶς Ἀσίας καί τοῦ Πόντου, τῶν ὁποίων τά ὀνόματα μνημονεύσαμε κατά τή θεία Λειτουργία καί θά μνημο­νεύ­σουμε στή συνέχεια στό ἱερό μνη­μόσυνο πού θά τελέσουμε, ἀλλά καί ὅλους ἐκείνους τῶν ὁποίων τά ὀνόματα γνωρίζει ὁ Θεός. 

Εὔχομαι ἡ μνήμη τους καί τό πα­ράδειγμά τους νά ἐμπνέει ὅλους πά­ντοτε στή διακονία σας, γιά νά δια­τηροῦμε τή μεγάλη παράδοση τῆς βυζαντινῆς ἐκκλησιαστικῆς μας μουσικῆς καί νά τή μεταλαμπα­δεύ­ουμε στούς νεωτέρους, ὥστε νά ὑμνεῖ­ται καί νά δοξάζεται ὁ Θεός εἰς τούς αἰῶνας.