Η Γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου

Γράφει ο Νίκος Τουμπουλίδης

Θα θέλαμε πολύ γρήγορα και διαθέτοντας λίγο από τον πολύτιμο χρόνο σας, να σας ενημερώσουμε για  κάποια  σημαντικά ιστορικά γεγονότα  καθώς η γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου αλλά και όλων των χριστιανικών πληθυσμών της Ανατολίας  αποτελεί ένα από τα πιο αποσιωπημένα κομμάτια της νεότερης ιστορίας μας.

Εβδομήντα πέντε  χρόνια μετά από τα θλιβερά γεγονότα, το Φεβρουάριο του 1994 η Βουλή των Ελλήνων ψήφισε ομόφωνα την ανακήρυξη της 19ης Μαΐου ως Ημέρας Μνήμης για τη Γενοκτονία των Ελλήνων στο μικρασιατικό Πόντο, την περίοδο 1916-1923. Η αναγνώριση αυτή, παρ’ όλη την εβδομηκονταπενταετή καθυστέρηση, δικαίωσε ηθικά τους Έλληνες με καταγωγή από τον  Πόντο και συνέδεσε το σύγχρονο ελληνισμό με την ιστορική του μνήμη. 

Τι εννοούμε με τον όρο “γενοκτονία”; 

Η γενοκτονία ως όρος διαμορφώθηκε κυρίως στη δίκη της Νυρεμβέργης το 1945,όπου δικάστηκε η ηγεσία των ναζιστών εγκληματιών του πολέμου. Συγκεκριμένα ο όρος σημαίνει τη μεθοδική εξολόθρευση, ολική ή μερική, μιας εθνικής, φυλετικής ή θρησκευτικής ομάδας. Πρόκειται για ένα πρωτογενές έγκλημα, το οποίο δεν έχει σχέση με πολεμικές συγκρούσεις. 

Ο γενοκτόνος δεν εξοντώνει μια ομάδα για κάτι που έκανε, αλλά για κάτι που είναι. Στην περίπτωση των Ελλήνων του Πόντου, επειδή ήταν Έλληνες και Χριστιανοί.

Πως και πότε διαπράχθηκε η γενοκτονία; 

Οι  Έλληνες του Πόντου, από την πτώση της αυτοκρατορίας της Τραπεζούντας (1461) γνώρισαν συνεχείς διωγμούς, σφαγές, ξεριζωμούς και προσπάθειες για το βίαιο εξισλαμισμό και εκτουρκισμό τους, με αποκορύφωμα τη συστηματική και μεθοδευμένη εξόντωση – γενοκτονία, του προηγούμενου αιώνα. 

Επτά χρόνια μετά την άλωση της Πόλης, οι Οθωμανοί κατέλαβαν την Τραπεζούντα. Η οθωμανική κατάκτηση του μικρασιατικού Πόντου μπορεί να διακριθεί σε τρεις περιόδους. 

Η πρώτη αρχίζει με την άλωση της Τραπεζούντας το 1461 και λήγει στα μέσα του 17ου αιώνα. Την περίοδο αυτή οι Τούρκοι κρατούν μάλλον ουδέτερη στάση κατά των Ελλήνων του Πόντου. 

Η δεύτερη αρχίζει στα μέσα του 17ου αιώνα και λήγει με το τέλος του πρώτου ρωσοτουρκικού πολέμου. Χαρακτηρίζεται με τη θρησκευτική βία κατά των χριστιανικών πληθυσμών. Κατά την περίοδο αυτή πραγματοποιούνται οι ομαδικοί εξισλαμισμοί των ελληνικών πληθυσμών. 

Η τελευταία περίοδος, που τελειώνει το 1922 υποδιαιρείται σε δύο υποπεριόδους. Η πρώτη αρχίζει με τη συνθήκη του Κιουτσούκ Καϊναρτζή, το 1774. Χαρακτηρίζεται από τη συστηματική προσπάθεια των τοπικών αρχών να μην εφαρμόζουν προς όφελος των χριστιανών τους φιλελεύθερους νόμους. H δεύτερη υποπερίοδος αρχίζει το 1908 και χαρακτηρίζεται από την ανάπτυξη του τουρκικού εθνικισμού. 

Από τους βαλκανικούς πολέμους και από τους Γερμανούς, που ήταν οι  επίσημοι σύμβουλοι τους, οι Νεότουρκοι διδάχθηκαν ότι μονάχα με την εξαφάνιση των Ελλήνων και Αρμενίων θα έκαναν πατρίδα τους τη Μικρά Ασία. Οι διάφορες μορφές βίας δεν αρκούσαν για να φέρουν τον εκτουρκισμό. 

Η απόφαση για την εξόντωσή τους πάρθηκε από τους Νεότουρκους το 1911, εφαρμόστηκε κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου πολέμου και ολοκληρώθηκε από το Μουσταφά Κεμάλ ( 1919 – 1923 ). 

Το Νεοτουρκικό Κομιτάτο << Ένωση και Πρόοδος >> ιδρύθηκε το 1889. Στο συνέδριο τους, που πραγματοποιήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1911 πάρθηκε η απόφαση, ότι η Μικρά Ασία πρέπει να γίνει μωαμεθανική χώρα. Η απόφαση αυτή καταδίκασε σε θάνατο διάφορες εθνότητες. Έτσι λοιπόν η γενοκτονία των Ποντίων ( 1916 – 1923 ) με 353.000 νεκρούς αποτελεί τη δεύτερη μεγάλη γενοκτονία του προηγούμενου αιώνα.

Οι διωγμοί 

Οι Τούρκοι στον Πόντο άρχισαν το σατανικό σχέδιο τους  με την επιστράτευση όλων από 15 έως 45 ετών και την αποστολή τους σε Τάγματα Εργασίας. Παράλληλα αμφισβήτησαν το δικαίωμα των Ελλήνων να ασκούν ελεύθερα τα επαγγέλματά τους και επί πλέον απαγόρευσαν στους μουσουλμάνους να συνεργάζονται επαγγελματικά με τους Έλληνες, ενώ στα ελληνικά χωριά άρχισαν να κλέβουν, φονεύουν, αρπάζουν νέα κορίτσια και  να τρομοκρατούν.

Η εφαρμογή αυτής της πολιτικής ανάγκασε χιλιάδες Έλληνες κυρίως των παραλίων της Μικράς Ασίας να εγκαταλείψουν τις προαιώνιες εστίες τους και να μετοικήσουν με πολυήμερες εξοντωτικές πορείες. 

Σκοπός των Τούρκων ήταν, με τους εκτοπισμούς, τις πυρπολήσεις των χωριών, τις λεηλασίες, να επιτύχουν την αλλοίωση του εθνολογικού χαρακτήρα των ελληνικών περιοχών και να καταφέρουν ευκολότερα τον εκτουρκισμό εκείνων που θα απέμεναν. 

Το τελικό πλήγμα. 

Το 1919 αρχίζει νέος και πιο σκληρός  διωγμός κατά των Ελλήνων από το κεμαλικό καθεστώς, πολύ πιο άγριος κι απάνθρωπος από τους προηγούμενους. Αυτός ο διωγμός υπήρξε η χαριστική βολή για όλους τους χριστιανούς και φυσικά τους Έλληνες του Πόντου και  γενικά της Ανατολίας.  

Στις 19 Μαΐου, με την αποβίβαση του Μουσταφά Κεμάλ στη Σαμψούντα, αρχίζει η δεύτερη και σκληρότερη φάση της Ποντιακής Γενοκτονίας. Με τη βοήθεια μελών του Νεοτουρκικού Κομιτάτου συγκροτεί μυστική οργάνωση, τη Mutafai Milliye, κηρύσσει το μίσος εναντίον των Ελλήνων και σχεδιάζει την ολοκλήρωση της εξόντωσης των Ελλήνων. Αυτό που δεν πέτυχε το σουλτανικό καθεστώς στους πέντε αιώνες της τυραννικής διοίκησής του, το πέτυχε μέσα σε λίγα χρόνια ο Κεμάλ, εξοντώνοντας ολοκληρωτικά τον ελληνισμό του Πόντου και της Ιωνίας. 

Οι σκέψεις τους έγιναν πράξεις με τις γενοκτονίες των χριστιανικών πληθυσμών, Ελλήνων και Αρμενίων, με την υποχρεωτική έξοδο όσων επιβίωσαν και με τη βίαιη τουρκοποίηση των μουσουλμανικών εθνοτήτων, όπως οι Κούρδοι, που συνέχισαν να παραμένουν στην τουρκική, πλέον,  επικράτεια. 

Οι Τούρκοι αρνούνται ακόμη και σήμερα τη σφαγή των Ελλήνων, του 1916 – 23 και όταν βρίσκονται αντιμέτωποι με αδιάσειστα ντοκουμέντα, τα αποδίδουν στις αναπόφευκτες ΄΄ακρότητες του πολέμου΄΄ ή σε ΄΄αναγκαίες μετακινήσεις΄΄ πληθυσμών. Η αλήθεια  βέβαια είναι πολύ διαφορετική και  παγκόσμια πλέον γνωστή.   

Η γενοκτονία των Χριστιανών ήταν ένα καλά μελετημένο σχέδιο εξόντωσης όλων των χριστιανικών μειονοτήτων της άλλοτε Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Ένα σχέδιο που άρχισε να εφαρμόζεται από το 1914, με τον πρώτο διωγμό και δυστυχώς ολοκληρώθηκε μετά την καταστροφή του 1922-23. Αυτή είναι όλη η  αλήθεια  και πρέπει να  την ξέρουμε  και να την προβάλλουμε  προς πάσα κατεύθυνση.

Τελειώνοντας  σας υπενθυμίζουμε ότι  η  19ηΜαϊου στην Τουρκία είναι εθνική γιορτή, ιδιαίτερα της παιδείας τους, αλλά  στην Ελλάδα είναι ημέρα πένθους και μνήμης. Η  Διεθνοποίηση  και  η Διεθνής   Αναγνώριση  και  Καταδίκη   της Γενοκτονίας των Ελλήνων του  Πόντου   από  την  Τουρκία  είναι  χρέος  και  ηθική  υποχρέωσή  μας, προς  τους  χιλιάδες  άταφους  νεκρούς  μας.

Αιωνία  τους  η  μνήμη

ΔΕΝ ΞΕΧΝΩ

Το βίντεο του Τμήματος Νέων της Ευξείνου Λέσχης Βέροιας

Πέρσι, παρά τους περιορισμούς, λόγω της νόσου covid-19, το Τμήμα Νέων της Ευξείνου Λέσχης Βέροιας δημιούργησε με σκοπό να σταλεί στα σχολεία του Δήμου για την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των μαθητών ως προς το θέμα της Γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου, όπως και στα “παιδιά της Λέσχης” το παρακάτω βίντεο:

Φέτος, πέραν του ότι προστέθηκαν υπότιτλοι και στην Αγγλική και στην Τουρκική γλώσσα, στο συγκεκριμένο βίντεο, με το ίδιο σκεπτικό και τους ίδιους περιορισμούς, έστω και από απόσταση δημιούργησε το παρακάτω βίντεο: 

Στο αφιερωματικό βίντεο αυτό, ακούμε τις σκέψεις των παιδιών σχετικά με την ιστορία του Πόντου, τις ρίζες των παππούδων τους και την αντίληψη τους περί των γεγονότων της γενοκτονίας των Ποντίων. Το βίντεο μπορούν να παρακολουθήσουν και παιδιά με προβλήματα ακοής και όρασης, καθώς είναι όλα γραμμένα και ηχογραφημένα για να διευκολύνουν όλα τα παιδιά.

Επίσης, μπορεί κάθε εκπαιδευτικός να το χρησιμοποιήσει στην τάξη του, για να παρουσιάσει την ημέρα μνήμης μέσα από τις σκέψεις των ίδιων των παιδιών.

Τέλος, θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε θερμά τόσο τα παιδιά που συμμετείχαν, όσο και τους γονείς τους για την πολύτιμη βοήθειά τους. Την παιδαγωγική επιμέλεια – παρουσίαση είχε η Γερουλίδου Δέσποινα-Χρυσοβαλάντου, Παιδαγωγός και μέλος του Δ.Σ. της Νεολαίας της Λέσχης. Οι ζωγραφιές που χρησιμοποιήθηκαν είναι από τον Πανελλήνιο Μαθητικό Διαγωνισμό για την Ιστορία των Ελλήνων του Πόντου που γινότανε από την Συντονιστικής Επιτροπής Νεολαίας της Παμποντιακής Ομοσπονδίας Ελλάδος σε συνεργασία με το Ερευνητικό Κέντρο του Σωματείου «Άγιος Γεώργιος Περιστερεώτα».

ΔΕΝ    ΞΕΧΝΩ

Για το Δ.Σ. 

  Ο Πρόεδρος                       Η Γ. Γραμματέας   

Τουμπουλίδης Νικόλαος Τογκουσίδου Ευαγγελία

//

Πηγή