Γράφει ο Θάνος Κάλλης, Δικηγόρος – Ιστορικός: «Ο μόνος τρόπος να σώσεις τον εαυτό σου είναι να μάχεσαι για τους άλλους», έγραφε ο Νίκος Καζαντζάκης. Πόσοι το θυμόμαστε, άραγε, αυτό; Το «εγώ» μοιάζει σήμερα να δυσκολεύεται να βρει τον δρόμο για να γίνει «εμείς».
Μοναχικές πορείες, εγκλωβισμένες στα καλά και συμφέροντα, σαν τα πρότυπα και τα μοντέλα μιας εποχής άκρως ανταγωνιστικής.
Η πανδημία του κορονοϊού μας φέρνει αντιμέτωπους, συγχρόνως, με το πρόβλημα της κοινωνικής απομόνωσης, αλλά και με την ανακάλυψη του εαυτού μας και τα χρόνια προβλήματα που αντιμετωπίζει η κοινωνία μας. Η οικονομική κρίση, η διόγκωση της ανεργίας, η εξαθλίωση των συνθηκών διαβίωσης των διάφορων κοινωνικών στρωμάτων της χώρας και η απειλή ενός ανασφαλούς και αβέβαιου μέλλοντος προβάλλουν απειλητικά για τον καθέναν μας.
Ο υλιστικός πολιτισμός και οι κοινωνικές συγκυρίες οδήγησαν για μεγάλο χρονικό διάστημα τον άνθρωπο σε μια ατομικιστική προσέγγιση της ζωής και στην έξαρση εγωκεντρικών συμπεριφορών. Ένας σύγχρονος τρόπος ζωής που συνδέεται με τον καταναλωτισμό, την ανταγωνιστική διάθεση, την αλαζονεία, την μοναξιά και την δημιουργία επίπλαστων αναγκών.
Η πλειοψηφία δεν έχει αντιληφθεί ακόμη πως όλα τα κακά προέρχονται απο την αδιαφορία του ανθρώπου προς τον συνάνθρωπό του και πως όλα εδράζονται στην απουσία της αλληλεγγύης μεταξύ των ατόμων και των κοινωνιών. Έχουμε κάνει ασπίδα μας την άγνοια και παρακολουθούμε με απανθρωπιά και αδιαφορία τα δύσκολα προβλήματα που αντιμετωπίζει η σύγχρονη μας κοινωνία. Είμαστε δέσμιοι των παθών και της εσωτερικής ανελευθερίας μας και δυστυχώς δεν έχουμε χρεοκοπήσει μόνον οικονομικά, αλλά και ηθικά.
Κατά τον Φιλόσοφο Αριστοτέλη, Πολιτεία δεν είναι απλά μια κοινωνία σε κοινό τόπο, με απώτερο σκοπό την ασφάλεια και την συμβίωση. Η πολιτική κοινωνία δεν έχει ως σκοπό την απλή συντροφιά των πολιτών, αλλά την επίτευξη υψηλών ιδανικών και επιτευγμάτων, τα οποία αποτελούν αποτέλεσμα της αγαστής συνεργασίας και αλληλεγγύης μεταξύ ατόμων και λαών.
Η αλληλεγγύη δεν ορίζεται καταρχάς ως πράξη φιλανθρωπίας, δεν αφορά την κίνηση αγάπης του ισχυρού προς τον αδύναμο, αλλά είναι ο συνδετικός κρίκος κάθε κοινωνίας, διότι δίχως αυτή οι κοινωνίες απειλούνται υπαρξιακά. Έχει στο κέντρο της, την κριτική στις κοινωνικές ανισότητες και την αδικία, την υπεράσπιση των δικαιωμάτων του ανθρώπου. Δεν περιμένει επιβράβευση ή ανταμοιβή μα ούτε και διαφημίζεται. Δεν διαχωρίζει τους ανθρώπους σε ανώτερους και κατώτερους. Η αλληλεγγύη είναι ένας τρόπος να ζείς και να βλέπεις τον κόσμο.
Η συνεργασία και η αλληλεγγύη συνδέονται με την ανθρωπιά, την δικαιοσύνη, την ενσυναίσθηση, την γενναιοδωρία και αποτελούν πρωτίστως κοινωνικές αρετές. Η αλληλεγγύη ως υπέρβαση του ατομικισμού σημαίνει απεγκλωβισμός από το εγωιστικό κέλυφος της προσωπικής μας καθημερινότητας, απόδοση σημασίας στον Άλλο, αναγνώριση της σπουδαιότητας του κοινωνικού συνόλου, χωρίς το οποίο δεν θα είχαμε νόημα ζωής.
Η πανδημία του κορονοϊού έχει δημιουργήσει μια πρωτόγνωρη κατάσταση στην χώρα μας και βιώνουμε δυσάρεστες -οικονομικά και ψυχολογικά- καταστάσεις, καθιστώντας επιτακτική την ανάγκη να αναζητήσουμε συλλογικές λύσεις, να γκρεμίζουμε τα τείχη ανάμεσα μας και στη θέση τους να κτίσουμε γέφυρες επικοινωνίας, αλληλοβοήθειας και ψυχικής προσέγγισης για να κατανικήσουμε την απειλή που προέρχεται από τον φονικό ιό.
Εν κατακλείδι, η αλληλεγγύη αποτελεί τον δρόμο που οδηγεί προς την ηθική εκείνη απελευθέρωση, που σημαίνει υπέρβαση του ατομικισμού, της μικρότητας και της μικροψυχίας. Μαθαίνουμε να αναγνωρίζουμε τους άλλους, να σεβόμαστε και να βιώνουμε τις αξίες της ελευθερίας και της αλληλεγγύης. Είναι αδήριτη ανάγκη να γκρεμιστεί το τείχος της δυσπιστίας, της καχυποψίας, της εχθρότητας, της αδικίας, που αποτελεί ανασταλτικό παράγοντα ατομικής και κοινωνικής προόδου.
Ειδικά για τους Έλληνες και τις Ελληνίδες, η αλληλεγγύη και η προσφορά είναι στοιχεία της χαρακτηροδομής τους, καθώς είναι ο λαός που κατέκτησε ιστορικά την ανθρώπινη σκέψη και λογική. Στην παρούσα κοινωνική συγκυρία, ο Έλληνας οφείλει να αποδείξει για άλλη μια φορά την αλληλέγγυα φύση του, καθώς οι διάφορες δυσκολίες και με την διάλυση του κράτους πρόνοιας αντιμετωπίζονται μόνον μέσα από πράξεις απλών πολιτών, διάφορων φορέων και της Εκκλησίας.
//
