Η χρηματοπιστωτική κρίση του 2008 έχει μετατραπεί σε μια νέα πολιτική πραγματικότητα λιτότητας που απειλεί την κοινωνική αλληλεγγύη και τα ανθρώπινα δικαιώματα στην Ευρώπη, τονίζει σε έκθεσή του το Συμβούλιο της Ευρώπης.

Τα μέτρα λιτότητας σε όλη την Ευρώπη έχουν υπονομεύσει τα ανθρώπινα δικαιώματα σε σημαντικούς τομείς, τόνισε στις 4 Δεκεμβρίου το Συμβούλιο της Ευρώπης, παρουσιάζοντας την έκθεση «Διασφαλίζοντας τα ανθρώπινα δικαιώματα σε καιρούς οικονομικής κρίσης», σύμφωνα με την οποία οι πολιτικές της ΕΕ στις χώρες που έχουν οικονομικά προβλήματα αγνοούν τα ανθρώπινα δικαιώματα στα προγράμματα λιτότητας.

Οι δημόσιες κοινωνικές δαπάνες αποτελούν τον κύριο στόχο των μέτρων λιτότητας σε πολλές χώρες της ΕΕ, αναφέρει η έκθεση. Αυτό έχει συμβεί με περικοπές στο μισθολογικό κόστος, ειδικά για την εκπαίδευση, την υγεία και στους εργαζομένους στον δημόσιο τομέα, τον εξορθολογισμό των συστημάτων κοινωνικής προστασίας, την εξάλειψη ή τη μείωση των επιδοτήσεων για τα καύσιμα, γεωργικά προϊόντα και τρόφιμα, με αυστηρότερους όρους προσβασιμότητας για μια σειρά κοινωνικών οφελών, και άλλες περικοπές στα συστήματα εκπαίδευσης και υγειονομικής περίθαλψης.

«Πολλές κυβερνήσεις στην Ευρώπη που επιβάλουν μέτρα λιτότητας έχουν ξεχάσει τις υποχρεώσεις τους απέναντι στα ανθρώπινα δικαιώματα, ειδικά τα κοινωνικά και οικονομικά δικαιώματα των πιο ευάλωτων ομάδων, την ανάγκη διασφάλισης πρόσβασης στη δικαιοσύνη, και το δικαίωμα ίσης μεταχείρισης», λέει ο Nils Muižnieks, επίτροπος ανθρωπίνων δικαιωμάτων του ΣτΕ.

Πολλά στοιχεία στην έκθεση δείχνουν ότι οι χώρες που έχουν λάβει διεθνές δάνειο διάσωσης έχουν υποστεί το μεγαλύτερο πλήγμα. Από το 2007, οι άστεγοι έχουν αυξηθεί σε 15 από τις 21 χώρες που εξετάστηκαν. Η κρίση αποτελεί την κύρια αιτία για την αύξηση των αστέγων σε Ελλάδα, Ιρλανδία, Ιταλία, Πορτογαλία, Ισπανία και Ηνωμένο Βασίλειο.

Έχουν επίσης αναδυθεί νέες ομάδες αστέγων, όπως μετανάστες, νέοι, γυναίκες και οικογένειες, τονίζει η έκθεση.

Ακόμη η λιτότητα έχει πλήξει το δικαίωμα στην τροφή, καθώς οι κυβερνήσεις έχουν περιορίσει τις επιδοτήσεις των τροφίμων χωρίς επαρκείς διασφαλίσεις για πρόσβαση στα ελάχιστα απαραίτητα επίπεδα. Πολλοί άνθρωποι έχουν αντιμετωπίσει εμπόδια στο δικαίωμά τους για νερό, επίσης ως αποτέλεσμα της λιτότητας. Ως προϋπόθεση για διεθνή βοήθεια από την ΕΕ, την ΕΚΤ και το ΔΝΤ, νέα τέλη για τη χρήση νερού οικιακής χρήσης έχουν εισαχθεί στην Ιρλανδία, για παράδειγμα.

Πλήγμα έχει υποστεί και το δικαίωμα στην εκπαίδευση, κυρίως λόγω των μειώσεων στους προϋπολογισμούς για την παιδεία. Στην Ελλάδα, η Τρόικα έχει ζητήσει οι δημόσιες δαπάνες για την υγεία να μην υπερβαίνουν το 6% του ΑΕΠ, έχοντας δυνητικά σοβαρά αποτελέσματα στη δημόσια υγεία.

Πολιτικά δικαιώματα και ελευθερία του Τύπου

Πολλές κυβερνήσεις έχουν προχωρήσει σε πολιτικές λιτότητας, παραμερίζοντας συχνά κανάλια συμμετοχής και κοινωνικού διαλόγου με το πρόσχημα της εθνικής οικονομικής ανάγκης, αναφέρει η έκθεση. Τονίζει ότι η σοβαρότητα των μέτρων λιτότητας μαζί με την αποτυχία διαβουλεύσεων με τους λαούς, έχει προκαλέσει διαδηλώσεις μεγάλης κλίμακας σε Ισπανία, Πορτογαλία και Ελλάδα.

«Υπάρχουν ανησυχίες για τη χρήση υπερβολικής βίας εναντίον των διαδηλωτών και για παραβιάσεις της ελευθερίας έκφρασης και του ειρηνικού συνέρχεσθαι. Βίαιες αντιδράσεις στην κοινωνική αναστάτωση εγκυμονούν τον κίνδυνο αναξιοπιστίας απέναντι στο δημοκρατικό σύστημα», λέει η έκθεση.

Το ΣτΕ υπογραμμίζει επίσης ελλείψεις και στην ελευθερία του Τύπου στο πλαίσιο των μέτρων λιτότητας. Δημόσια και ιδιωτικά μέσα ενημέρωσης έχουν προβεί σε μειώσεις προσωπικού και μισθών και έχουν κλείσει κιόλας, ξεχωρίζοντας συγκεκριμένα την ελληνική δημόσια τηλεόραση.

«Αυτές οι περικοπές δεν συμβάλλουν μόνο στην επιδείνωση των υφιστάμενων προβλημάτων της μείωσης της ποικιλότητας των μέσων ενημέρωσης, αλλά επίσης μπορούν να απειλήσουν την αποτελεσματική λειτουργία ενός θεμελιώδους πυλώνα της δημοκρατίας. Η ικανότητα των δημοσιογράφων να εκτελούν τον βασικό τους ρόλο έχει απομειωθεί, περιορίζοντας την ελευθερία της έκφρασης και το δικαίωμα να ενημέρωσης», καταλήγει η έκθεση.

Πηγή: euractiv.gr