Την τελευταία του πνοή άφησε αργά το βράδυ της Πέμπτης ο πρώτος μαύρος πρόεδρος της Νοτίου Αφρικής Νέλσον Μαντέλα, όπως ανακοίνωσε ο νυν πρόεδρος της χώρας, Τζέικομπ Ζούμα.
Ο μαχητής κατά του καθεστώτος του Απαρτχάιντ «έφυγε» ήρεμα, στην οικία του στο Γιοχάνεσμπουργκ, έπειτα από πολύμηνη «μάχη» εναντίον λοίμωξης του αναπνευστικού συστήματος.
Ήταν 95 ετών.
«Ο λαός μας έχασε τον πατέρα του […] Το έθνος μας έχασε το σπουδαιότερο γιο του», δήλωσε χαρακτηριστικά ο κ. Ζούμα.
Ορισμένοι σταθμοί σε μία μεγάλη ζωή
Γεννηθείς το 1918 ως γιος του ανώτατου συμβούλου του αρχηγού της φυλής Θέμπου, ο νεαρός Μαντέλα επέλεξε από νεαρή ηλικία να μετάσχει στον αγώνα κατά των φυλετικών διακρίσεων στην ακόμα αποικιοκρατούμενη «μαύρη» ήπειρο.
Το 1944, είναι ανάμεσα στους συνιδρυτές της νεολαίας του Αφρικανικού Εθνικού Κογκρέσου (νυν κυβερνών κόμμα της Νοτίου Αφρικής).
Στη συνέχεια, εργάζεται σε δικηγορικό γραφείο και πιστοποιείται ως δικηγόρος, γινόμενος ένας από τους λίγους που αναλαμβάνουν την εκπροσώπηση μαύρων.
Στις αρχές της δεκαετίας του 1960, ο Μαντέλα τάσσεται υπέρ της ένοπλης αντίστασης στο καθεστώτος του Απαρτχάιντ. Το 1961 ιδρύει την παραστρατιωτική οργάνωση του Αφρικανικού Εθνικού Κογκρέσου, το Umkhonto weSizwe («Ακόντιο του Έθνους» στην γλώσσα των Ζουλού). Στη συνέχεια, ταξιδεύει στην Ευρώπη προκειμένου να μελετήσει τον ανορθόδοξο πόλεμο.
Με την επιστροφή του στη Νότια Αφρική, το 1962, συλλαμβάνεται και καταδικάζεται σε πενταετή φυλάκιση. Ενώ εκτίει την ποινή του, κατηγορείται για σαμποτάζ και συνωμοσία με στόχο την ανατροπή της κυβέρνησης. Τελικά καταδικάζεται σε ισόβια κάθειρξη και φυλακίζεται στη φυλακή του Νησιού Ρόμπεν, ανοιχτά της Κέιπ Τάουν, όπου και θα παραμείνει για τα επόμενα 18 χρόνια, προτού τελικά μεταφερθεί σε φυλακές στην ηπειρωτική χώρα.
Είναι ακόμη φυλακισμένος όταν τον Ιούνιο του 1976 γίνεται η σφαγή στο Σοβέτο.
Όταν όμως το λευκό καθεστώς καταλαβαίνει πως έχει έλθει η ώρα της διαπραγμάτευσης, στρέφεται στον Μαντέλα.
Ο 71χρονος πλέον ηγέτης αποφυλακίζεται στις 11 Φεβρουαρίου του 1990, μετά από 28 χρόνια κατά τα οποία στερήθηκε την ελευθερία του. Η αποφυλάκισή του έρχεται αφού ο πρόεδρος Φρεντερίκ ντε Κλερκ αναγνώρισε το Αφρικανικό Εθνικό Κογκρέσο και ανέστειλε τις εκτελέσεις.
Η επόμενη τριετία «βλέπει» την κλιμάκωση της πολιτικής βίας, όχι μονάχα μεταξύ λευκών και μαύρων, αλλά και μεταξύ αντίπαλων μαύρων παρατάξεων. Ο Μαντέλα συμβάλει στην αποτροπή φυλετικής σφαγής μετά τη δολοφονία του ηγέτη του κομμουνιστικού κόμματος, Κρις Χάνι, από λευκό δολοφόνο το 1993.
Το ίδιο έτος, μοιράζεται με τον Ντε Κλερκ το Νόμπελ Ειρήνης.
Το 1994, ο Μαντέλα εκλέγεται πρώτος μαύρος πρόεδρος της Νοτίου Αφρικής. Σύμβολο της εκστρατείας του αλλά και στόχος της προεδρίας του ήταν η εθνική ενότητα και συμφιλίωση.
Το 1999, έχοντας δεχθεί επικρίσεις για την περιορισμένη γνώση του στα οικονομικά, ο Μαντέλα παραδίδει την εξουσία στα χέρια μίας νεότερης γενιάς ηγετών, μία ενέργεια που συμβόλισε το πόσο διαφορετικός ήταν σε σχέση με άλλους αφρικανούς ηγέτες, που παραμένουν στην εξουσία για δεκαετίες.
Ήταν ένας από τους μεγαλύτερους μαχητές κατά της μάστιγας του AIDS, αγώνας που έγινε προσωπικός το 2005, όταν έχασε τον τελευταίο γιο του στα «δίχτυα» της ασθένειας.
