Μπορεί το Πανεπιστήμιο Αθηνών να παραμένει για 7η εβδομάδα κλειστό, όπως, όμως, όλα δείχνουν, ξεκίνησαν ήδη, και μάλιστα με απόλυτη μυστικότητα, οι πρώτες διαδικαστικές ενέργειες για την αξιολόγηση των Τμημάτων του. Η πρώτη φάση της αξιολόγησης, διενεργείται από Τμήμα σε Τμήμα ενώπιον τριμελών Επιτροπών Αξιολόγησης.
Σύμφωνα με πληροφορίες, τα μέλη των Επιτροπών υποδέχονται φοιτητές και μέλη ΔΕΠ των υπό αξιολόγηση Τμημάτων στα γραφεία της Αρχής Διασφάλισης Ποιότητας στην Ανώτατη Εκπαίδευση (ΑΔΙΠ) και τους θέτουν επιλεγμένα ερωτήματα που αφορούν στο Τμήμα τους. Από τις προφορικές απαντήσεις των ερωτώμενων, οι αξιολογητές διαμορφώνουν τα συμπεράσματά τους.
Ώρα μηδέν για τη Νομική Αθηνών:
Δέκα ημέρες πριν (9/10), ήταν η σειρά της Νομικής Αθηνών να αξιολογηθεί για τις δομές και τη λειτουργία της. Τρεις ομάδες φοιτητών, αποτελούμενες, η μία από προπτυχιακούς φοιτητές, η δεύτερη από μεταπτυχιακούς και η τρίτη από διδακτορικούς, ειδοποιήθηκαν τηλεφωνικώς από μέλη ΔΕΠ της Νομικής να παρουσιαστούν νωρίς το πρωί στο Μέγαρο της Λεωφόρου Συγγρού 44, με σκοπό να καταθέσουν τη γνώμη τους για το Τμήμα. Οι ερωτήσεις της τριμελούς επιτροπής αφορούσαν σε πλείονες πτυχές της λειτουργίας της Νομικής, καλούσαν δε τους ερωτώμενους φοιτητές να αποτιμήσουν τα προτερήματα αλλά και τις παθογένειες της σχολής τους.
Ποιοι τοποθετήθηκαν εκ μέρους των φοιτητών:
Όπως έγινε γνωστό, η ΑΔΙΠ, στην οποία ανήκει το έργο της αξιολόγησης, δεν επέλεξε η ίδια τους φοιτητές που θα απαντούσαν στις ερωτήσεις των αξιολογητών αλλά ανέθεσε στα όργανα του υπό αξιολόγηση Τμήματος τον ειδικότερο προσδιορισμό τους. Η τελική σύνθεση της αντιπροσωπείας των 15 περίπου προπτυχιακών φοιτητών αποκάλυψε και το αποφασιστικό κριτήριο που υιοθετήθηκε κατά την επιλογή τους: οι περισσότεροι εξ αυτών είχαν, κατά το πρόσφατο παρελθόν, διακριθεί σε διεθνείς νομικούς διαγωνισμούς και σε εικονικές δίκες. Έτσι, αντί να προτιμηθεί ένα αντιπροσωπευτικότερο δείγμα φοιτητών, στο οποίο θα έβρισκαν χώρο και χαμηλότερης δυναμικότητας φοιτητές ή φοιτητές μεγαλύτερων ετών με δυσκολίες στην ολοκλήρωση των σπουδών τους, καθώς επίσης και φοιτητές που έχουν λάβει την ψήφο των συναδέλφων τους στις φοιτητικές εκλογές, προκρίθηκε η λύση μιας «αντιπροσωπείας των αρίστων». Η συγκεκριμένη επιλογή, καίτοι όχι εντελώς παράλογη, έχει το μειονέκτημα της χαμηλής αντιπροσωπευτικότητας του δείγματος, με ό, τι αυτό συνεπάγεται για την αξιοπιστία των πορισμάτων της αξιολόγησης. Επιπλέον, η αναλογική προτίμηση στους ισχυρότερους φοιτητές αποκαλύπτει ορισμένες δεύτερες σκέψεις των αρμοδίων οργάνων του Τμήματος, τα οποία φαίνεται πως πόνταραν σε μια ευνοϊκότερη αξιολόγηση από τους «δυνατούς» φοιτητές τους. Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, μέλος ΔΕΠ με διοικητική θέση στη Νομική προέτρεπε από την πρώτη στιγμή ορισμένους από τους φοιτητές να επιδείξουν αυτοσυγκράτηση στις αρνητικές κρίσεις που θα εξέφεραν, τονίζοντάς τους πως θα πρέπει να υπογραμμίσουν τα πλεονεκτήματά του Τμήματος. «Δεν ξέρουμε κιόλας τι ακριβώς είναι αυτή η αξιολόγηση, παιδιά, οπότε καλό θα είναι να είστε συγκρατημένοι», φαίνεται να ήταν η προτροπή, που διατυπώθηκε σε μικρότερα πηγαδάκια. Με τη γνώμη αυτή συντάχθηκαν και ορισμένοι άλλοι διδάσκοντες. «Αν η αξιολόγησή μας δεν βγει καλή, δε θα χάσει μόνο το Πανεπιστήμιο κι εμείς, αλλά θα χάσετε κι εσείς, γιατί θα έχετε ένα υποβαθμισμένο πτυχίο…», φέρεται να σχολίασε παλαιότερη διδάσκουσα της σχολής.
Τα είπαν όπως τα ένιωθαν:
Παρά τις παραινέσεις για αυτοσυγκράτηση, οι ερωτηθέντες φοιτητές διατύπωσαν ανοιχτά τις απόψεις τους για τη σχολή. Κατέγραψαν με λεπτομέρεια τα οργανωτικά προβλήματα του Τμήματος, ενώ δεν παρέλειψαν να κατονομάσουν και συγκεκριμένα πρόσωπα, ως έχοντα ιδιαίτερες ευθύνες για την κατάσταση που επικρατεί στη Νομική. Έτσι, στην ερώτηση: «Υπάρχουν μέλη ΔΕΠ που δεν πραγματοποιούν ώρες ακρόασης;» η απάντηση που δόθηκε ήταν ομόφωνα καταφατική. Απεναντίας, αρνητικά τοποθετήθηκαν οι φοιτητές στο ερώτημα, αν υφίσταται, στη Νομική, αποτελεσματική διαδικασία επανεξέτασης του βαθμού του γραπτού τους, πέραν της διαδικασίας της αναβαθμολόγησης. Δυο ακόμα στρεβλώσεις που μπήκαν στο στόχαστρο των 15 ήταν, αφενός το περιορισμένο ωράριο λειτουργίας της Γραμματείας, και αφετέρου η ανελαστικότητα που κυριαρχεί στις μετακινήσεις φοιτητών μεταξύ των κλιμακίων, πρόβλημα ιδιαίτερα ασφυκτικό στα μαθήματα που παρατηρούνται φαινόμενα ακαδημαϊκού εγωισμού από τους διδάσκοντες.
Ερωτηθέντες για τα θετικά της σχολής, οι 15 φοιτητές στάθηκαν κυρίως στο υψηλό ακαδημαϊκό επίπεδο του διδακτικού προσωπικού της σχολής, εκθείασαν, δε, τη νεότερη γενιά διδασκόντων, τους οποίους επαίνεσαν για τις γνώσεις τους και για την όρεξη για δουλειά που τους διακρίνει. Στη συνέχεια, αναφέρθηκαν στις πολυσχιδείς δράσεις του Τομέα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών, χαρακτήρισαν σχετικά καλή τη λειτουργία του Τομέα Α’ Ιδιωτικού Δικαίου, ενώ μίλησαν με σκληρές εκφράσεις για τον Τομέα Ποινικών Επιστημών, στον οποίο απέδωσαν πλείστες παθογένειες. Αναφορά θα πρέπει να γίνει και στην απαξιωτική γνώμη που κατέγραψε μερίδα των φοιτητών με αποδέκτη συγκεκριμένο μέλος ΔΕΠ του Τομέα Δημοσίου Δικαίου, για τον οποίον υπάρχουν καταγγελίες ότι επιδεικνύει αυταρχική και προσβλητική συμπεριφορά προς τους φοιτητές του. Η ελευθεροστομία των φοιτητών φαίνεται πως προκάλεσε την αμηχανία ορισμένων εκ των διδασκόντων. Γνωστό μέλος ΔΕΠ της Νομικής, έχοντας ενημερωθεί για τις απόψεις που διατύπωσαν οι φοιτητές, φέρεται να εξέφρασε τη δυσαρέσκειά του: «Ε κι εσείς, βρε παιδιά, τα παραείπατε. Στο κάτω-κάτω της γραφής, τα εν οίκω μη εν δήμω…».
Στο τέλος οι ερωτήσεις προς μέλη ΔΕΠ:
Μετά τους 15 προπτυχιακούς φοιτητές σειρά είχαν οι μεταπτυχιακοί φοιτητές της Νομικής, τους οποίους διαδέχτηκε η ομάδα των διδακτορικών φοιτητών. Την πόρτα του γραφείου της Επιτροπής πέρασε τελευταία η ομάδα των μελών ΔΕΠ, στην οποία συμμετείχαν, μεταξύ άλλων, η Αναπληρώτρια Πρόεδρος του Τμήματος Δ. Καλλινίκου, οι Επίκουροι Καθηγητές Φ. Βασιλόγιαννης και Γ. Λέκκας, η Επίκουρη Καθηγήτρια Ρ. Παπαδοπούλου, οι Λέκτορες Χ. Λιβαδά και Β. Κονδύλης κ.α., χωρίς να γνωρίζουμε τι κατέθεσαν στους αξιολογητές ή με ποια διαδικασία έγινε ο ορισμός τους. Μετά το πέρας της διαδικασίας, η αντιπροσωπεία των διδασκόντων συναντήθηκε με το πρόεδρο του Τμήματος, κύριο Θ. Φορτσάκη, τον οποίο ενημέρωσε λεπτομερώς για τη συνάντηση.
«Εν κρυπτώ και παραβύστω»:
Εντύπωση προκαλεί η μυστικότητα, με την οποία τα αρμόδια όργανα περιέβαλαν την όλη διαδικασία. Όπως προκύπτει από τις πληροφορίες, οι λεπτομέρειες για τη διαδικασία της αξιολόγησης κρατήθηκαν κρυφές, όχι απλώς από τη δημοσιότητα, αλλά και από όσους φοιτητές συμμετείχαν σε αυτήν. Ιδιαίτερα ενδεικτική είναι η μαρτυρία μιας φοιτήτριας που κλήθηκε στην αξιολόγηση, η οποία λέει: «Με πήρε τηλέφωνο η Χ… και μου είπε να έρθω στη λεωφόρο Συγγρού για μια αξιολόγηση του Τμήματος. Δεν μου είπε κάτι πέρα από αυτό. Μέχρι και την τελευταία στιγμή δεν είχα ιδέα για τι ακριβώς επρόκειτο, ούτε σε ποια αρχή ανήκαν τα πρόσωπα που μου έθεταν τις ερωτήσεις, ούτε για ποιο σκοπό γινόταν η έρευνα». Στο σκοτάδι, όμως, φαίνεται πως κρατήθηκαν και πολλά από τα μέλη ΔΕΠ, τα οποία περίμεναν από τους φοιτητές να τους διαφωτίσουν σχετικά με το τι ακριβώς συνέβη πίσω από τις πόρτες του γραφείου των αξιολογητών. Και μολονότι για τη γενικευμένη έλλειψη δημοσιότητας είναι πιθανόν να ευθύνεται η μη λειτουργία της Γραμματείας της Νομικής, λόγω της συνεχιζόμενης απεργίας των διοικητικών υπαλλήλων, επικρατέστερο μοιάζει το σενάριο που θέλει το Τμήμα και το Υπουργείο Παιδείας να μην δημοσιοποιούν την επικείμενη αξιολόγηση, φοβούμενα την δυναμική αντίδραση φοιτητών και διδασκόντων.
Σε κάθε περίπτωση, η επιλογή της διοίκησης να μη λειτουργήσει φανερά δημιουργεί εύλογα ερωτηματικά, τόσο ως προς τους σκοπούς της αξιολόγησης, όσο και (κυρίως) ως προς τις ουσιαστικές παραμέτρους της διεξαγωγής της (ποιος αξιολογεί, με ποιο αντικείμενο, βάσει ποιων κριτηρίων και με τη συνδρομή ποιων φορέων του Πανεπιστημίου);
Του Παναγιώτη Τσιάλα, Φοιτητή Νομικής Αθηνών
