Πόσο βιώσιμη είναι η ανάπτυξη της Τουρκίας; Οικονομολόγοι αναλύουν την οικονομική πρόοδο που σημειώνει η χώρα, εκφράζοντας αμφιβολίες για τη συνέχιση της ανοδικής της πορείας.
Παρά την ομιχλώδη εικόνα που παρουσιάζει η ευρωπαϊκή οικονομία, η Τουρκία «καλπάζει» στον τομέα της ανάπτυξης, αποτελώντας ελκυστικό προορισμό για ξένες επενδύσεις. Η ανάπτυξη άγγιξε το 7,5% μέσα στο 2011, ενώ αναμένεται να αυξηθεί κατά τέσσερις μονάδες μέσα στο 2012. Οι εξαγωγές της αυξάνονται, ένα ακόμη δείγμα ισχύος. Η Τουρκία βρίσκεται ήδη στην 15η θέση ανάμεσα στις ηγέτιδες οικονομικές δυνάμεις του κόσμου αλλά και στην 7η θέση στην Ευρώπη. Το δημόσιο έλλειμμα της αναδυόμενης Τουρκίας έχει μειωθεί στο 42% του ΑΕΠ, ποσοστό από τα χαμηλότερα στην ΕΕ, αμέσως μετά τη Σουηδία και την Τσεχία.
Κι ενώ η τάση στις παγκόσμιες αγορές είναι η υποβάθμιση, η πρόσφατη αναβάθμιση της Τουρκίας από τον οίκο αξιολόγησης Moody’s με Βa1 έδωσε νέο αέρα αυτοπεποίθησης. Ο Τούρκος υπουργός Οικονομίας Ζαφέρ Καγκλαγιάν χαρακτήρισε την αναβάθμιση ως «σωστή αλλά όχι αρκετή». Υπογράμμισε το γεγονός ότι ενώ η Τουρκία ήταν κάποτε εξαρτημένη από το ΔΝΤ, πλέον αποτελεί έναν από τους πιστωτές του, συμβάλλοντας μάλιστα με ένα κεφάλαιο 4 δισεκατομμυρίων € στην αντιμετώπιση της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης.
Είναι τελικά άτρωτη η τουρκική οικονομία;
Σύμφωνα με αναλυτές, το κυβερνών Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) θεωρεί πως έχει πετύχει τους οικονομικούς του στόχους. Ωστόσο οι θριαμβολογίες δεν λαμβάνουν συχνά υπόψιν ότι η Τουρκία δεν έχει αποκτήσει ακόμη «ανοσία» στους κλυδωνισμούς που υφίσταται η Ευρωζώνη. Το 46% των εξαγωγών της Τουρκίας προορίζονται για την Ευρώπη. Από την άλλη πλευρά, το 76% των ξένων επενδύσεων προέρχονται από χώρες της ΕΕ. Το ίδιο ισχύει και για τον τομέα του τουρισμού, όπου το 75% των αφίξεων είναι από την Ευρώπη.
Το ερώτημα που τίθεται είναι κατά πόσο η τουρκική αλματώδης ανάπτυξη είναι βιώσιμη. Εν έτει 2002, όταν την εξουσία ανέλαβε το ΑΚΡ, το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν ήταν 243 δισεκατομμύρια €, ενώ το 2010 ανήλθε στα 550 δισεκατομμύρια €. Προβληματικό ωστόσο παραμένει το λογιστικό της έλειμμα.«Το πρόβλημα της Τουρκίας είναι ότι καταναλώνει περισσότερο από όσο αποταμιεύει», αναφέρει ο Τούρκος οικονομολόγος και αρθογράφος Σουλεϊμάν Γιασάρ. «Το έλλειμμα προέρχεται κατά βάση από τον ιδιωτικό τομέα και όχι από το δημόσιο». Κατά τον Γιασάρ η λύση έγκειται στην αύξηση της ανταγωνιστικότητας.
Σκεπτικισμός και αμφιβολίες
Ο οικονομολόγος Μαχφί Εγκιλμέζ, πρώην Υποδιευθυντής της Τουρκικής Οικονομικής Υπηρεσίας, φαίνεται πιο συγκρατημένος. Η Τουρκία παραμένει μια χώρα που εξαρτάται από τις εισαγωγές. «Δεν είναι δυνατό να συνεχίσει με τους ίδιους αναπτυξιακούς ρυθμούς μέσα στην επόμενη δεκαετία βασισμένη στο παρόν παραγωγικό μοντέλο (…). Θα πρέπει να βρει ένα νέο οικονομικό μοντέλο, με μείωση του λογιστικού ελλείμματος, αύξηση της εγχώριας παραγωγής και με ένα ανταγωνιστικό άνοιγμα στις διεθνείς αγορές», σημειώνει ο Εγκιλμέζ.
Συνεχίζει δε λέγοντας πως σε μακροοικονομικό επίπεδο, τα θετικά στατιστικά στοιχεία έχουν τη σημασία τους, εντούτοις σκιαγραφούν μόνο τη μία όψη του νομίσματος. Η δυναμική και τα μεγαλεπήβολα οράματα συχνά απέχουν από την πραγματικότητα. «Αν λάβει κανείς υπόψη του το μέσο κατά κεφαλήν εισόδημα στην Τουρκία, αυτό υπολείπεται κατά πολύ ακόμη από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο» σημειώνει στο μπλογκ του. «Η Τουρκία μοιάζει με το βάτραχο στους μύθους του Αισώπου, ο οποίος θέλει να μοιάσει στην αγελάδα. Φουσκώνει και ξαναφουσκώνει πίνοντας νερό από τη λίμνη, όπως και η αγελάδα, μέχρι που στο τέλος σκάει».
Ayhan Simsek, Δήμητρα Κυρανούδη, υπεύθ. σύνταξης: Σταμάτης Ασημένιος
Πηγή: skai.gr/DW
