Μέσα στην οικονομική, πολιτική και ηθική κρίση στην οποία βρισκόμαστε ως Κοινωνία εδώ και χρόνια, ζητήματα Πολιτισμού είναι τα τελευταία που εμπράκτως μας απασχολούν. Είναι φυσικό να συμβαίνει κάτι τέτοιο σε μια χώρα όπως η Ελλάδα, όπου ο Πολιτισμός και το ιστορικό μας παρελθόν αντιμετωπίστηκαν πρωτίστως ως ιδεολόγημα με σκοπό να διαμορφωθούν οι βασικές πτυχές της εθνικής μας ταυτότητας. Ένος Πολιτισμού με οικουμενικό συμβολισμό και απήχηση, όπου η βαρύτητα που διαχρονικά δίνουμε σε αυτόν σε επίπεδο λόγων είναι τεράστια, ενώ στις πράξεις υστερούμε.
Η περιθωριακή αντιμετώπιση των πρακτικών ζητημάτων που αφορούν τον Πολιτισμό βρίσκει το τρανταχτό της παράδειγμα στο αίτημα της επιστροφής των Μαρμάρων του Παρθενώνα από το Βρετανικό Μουσείο στην Αθήνα. Οι εκάστοτε επικεφαλής των αρμόδιων Υπουργείων φρόντιζαν μέσω των βαρύγδουπων λόγων τους να μας πείσουν ότι το αίτημα της επιστροφής ήταν πάγιο και εθνικής σημασίας για την Ελλάδα. Εν τοις πράγμασι όμως πρόκειται ουσιαστικά για “μη αίτημα” αφού στερείται τα χαρακτηριστικά εκείνα της συνέχειας, της μεθοδικότητας, της οργανωμένης διεκδίκησης και της οριοθετημένης πολιτικής στόχευσης που θα το μετέτρεπαν από ευχολόγιο σε πράξη.
Εδώ και δεκαετίες, και με μόνη εξαίρεση το όραμα της Μελίνας Μερκούρη, κανείς Υπουργός Πολιτισμού και κανένας Πρωθυπουργός δεν ενδιαφέρθηκε σοβαρά να χαράξει μια εθνική στρατηγική επιστροφής βιαίως αποσπασθέντων αντικειμένων της πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Μια εθνική στρατηγική που θα έφερνε μέσα απο αγώνες και σκληρές προσπάθειες τα Μάρμαρα στην Αθήνα. Κανείς δεν ενδιαφέρθηκε για την αδιάλειπτη συνέχεια μιας τέτοιας σοβαρής προσπάθειας μέσα στον χρόνο. Πρόσκαιρα επικοινωνιακά κέρδη ήταν το αιτούμενο, προβολή μιας υποτιθέμενης ευαισθησίας σε ζητήματα Πολιτισμού ήταν ο στόχος. Το αποτέλεσμα ήταν τα Μάρμαρα να συνεχίζουν να εκτίθενται στο Βρετανικό Μουσείο, η Ελλάδα να είναι απούσα απο διεθνείς προσπάθειες συντονισμού των χωρών για τον επαναπατρισμό της πολιτιστικής τους κληρονομιάς και εμείς να νομίζουμε οτι διεκδικούμε με σοβαρότητα αυτά που “οι ξένοι μας έκλεψαν με το έτσι θέλω και δεν μας τα δίνουν πίσω”.
Αν είχαμε αφοσιωθεί, σε επίπεδο οράματος και εθνικής στρατηγικής, στον στόχο της επιστροφής των Μαρμάρων στην γη που τα γέννησε, τότε ενδεχομένως τα Μάρμαρα να είχαν επιστραφεί. Υπήρξαν άλλωστε πολλές ευκαιρίες να γίνει κάτι τέτοιο, με τελευταία αυτή των εγκαινίων του νέου Μουσείου της Ακρόπολης. Όλοι ακούγαμε οτι το Μουσείο θα χρησιμοποιηθεί σαν ισχυρό διαπραγματευτικό χαρτί της Ελλάδος για την επιστροφή των κλοπιμαίων. Έχουν περάσει 3 χρόνια απο τα εγκαίνια και ακόμα δεν έχει αναρτηθεί κάπου στο Μουσείο μια επιγραφή που να εξηγεί στον επισκέπτη τα ελληνικά επιχειρήματα γύρω απο το δίκαιο αίτημα της επιστροφής των Μαρμάρων. Στο Βρετανικό Μουσείο, κάτι ανάλογο υπάρχει εδώ και χρόνια…
Κατα καιρούς δημοσιεύονται άρθρα σε σοβαρές εφημερίδες, όπως στην Quardian πριν απο δυο ημέρες, όπου παρουσιάζεται η βρετανική επιχειρηματολογία για τα Μάρμαρα (η οποία δεν απέχει απο την επίσημη του Βρετανικού Μουσείου). Οι Βρετανοί συνεχίζουν να υποστηρίζουν οτι δεν μπορούν να συμπεριφερθούν επιλεκτικά στην περίπτωση των Μαρμάρων, και ότι αν επιστραφούν αυτά, τότε θα υπάρξουν ανάλογα αιτήματα και απο άλλες χώρες. Θεωρούν, ούτε λίγο ούτε πολύ, μια συνηθισμένη περίπτωση αρχαίων αντικειμένων τα Μάρμαρα που δεν πρέπει να τυγχάνουν ιδιαίτερης μεταχείρισης.
Ποια ήταν η απάντηση του Υπουργείου Πολιτισμού σε αυτά τα δημοσιεύματα; Απολύτως καμία. Αν συνέβαινε κάτι ανάλογο με ένα αρχαίο αντικείμενο προερχόμενο απο την Ιταλία, το οποίο βιαίως θα βρισκόταν σε ένα ξένο Μουσείο, οι ιταλικές αρχές θα είχαν ήδη ξεκινήσει έναν επικοινωνιακό αγώνα προβολής των επιχειρημάτων τους για την σπουδαιότητα επιστροφής του αντικειμένου. Θα είχαν όμως ξεκινήσει εδω και καιρό και έναν πολιτικό και διπλωματικό αγώνα προκειμένου να ισχυροποιήσουν τα επιχειρήματα τους, να φτιάξουν συμμαχίες με άλλες χώρες και να πιέσουν διευθυντές Μουσείων και Υπουργούς Πολιτισμού για να επιτύχουν τον εθνικό τους στόχο. Και όλα αυτά χωρίς να επηρεάζεται η εθνική στρατηγική απο αλλαγές Υπουργών ή Κυβερνήσεων…
Αυτή είναι η διαφορά μεταξύ μιας χώρας που θέλει να πιστεύει οτι διεκδικεί αυτα που της ανήκουν και αυτής που έμπρακτα, με σχέδιο και οργάνωση καταφέρνει να επιτύχει τους στόχους της και να παίζει τον ρόλο του ηγέτη σε ανάλογες διεργασίες παγκοσμίως. Αν θέλουμε πραγματικά τα Μάρμαρα να επιστρέψουν κάποια στιγμή στην πατρίδα μας, μια είναι η λύση. Να τα αντιμετωπίσουμε με την ίδια σοβαρότητα, μεθοδικότητα και ευθύνη όπως αντιμετωπίζουμε το Κυπριακό, ή το Σκοπιανό. Να σταματήσουμε επιτέλους ως πολιτικό σύστημα αλλά και ως Κοινωνία να πιστεύουμε οτι έχουμε το δίκαιο με το μέρος μας χωρίς να κάνουμε τίποτα για να το προβάλλουμε προς τα έξω. Χωρίς να χαράξουμε σήμερα και όχι αύριο εθνική στρατηγική επιστροφής όχι μόνο των Μαρμάρων αλλά όλων των κλοπιμαίων-προϊόντων αποικιοκρατικής λογικής, χωρίς να είμαστε παρόντες σε διεθνείς συμμαχίες, παγκόσμια συνέδρια και συνεργασίες με την Κοινωνία των Πολιτών, το μόνο που μας μένει είναι να συνεχίσουμε να εξοργιζόμαστε με δημοσιεύματα τύπου Guardian και με τα παράλογα των Βρετανών. Είναι καιρός όμως να φύγουμε απο τα εύκολα λόγια και να μεταφερθούμε στον δύσκολο δρόμο των πράξεων. Τότε μόνο θα μπορούμε να μιλάμε για πάγιο εθνικό αίτημα και τότε μόνο θα μπορέσουμε με αξιώσεις να επανασυνδέσουμε το οικουμενικού συμβολισμού Μνημείο του Παρθενώνα.
Του Ομηρου Τσάπαλου
Πηγή : statesmen.gr
