Τα πρόσφατα γεγονότα στο ΟΑΚΑ μόνο θλίψη προκαλούν… Η τηλεοπτική κάμερα με την αδηφαγία που τη διακρίνει κατέγραψε εύγλωττες εικόνες παρανοϊκής εκδήλωσης «φίλαθλων» συναισθημάτων, αλλά και τις «κονσερβοποιημένες» αντιδράσεις των αρμοδίων της πολιτείας και των παραγόντων που ποδοσφαίρου…

Ελλάδα, σωτήριον έτος 2012 με τους χούλιγκαν να είναι εδώ. Και με τον αρμόδιο υπουργό Πολιτισμού & Αθλητισμού, Π. Γερουλάνο, να μην έχει πάει σπίτι του ως προκλητικά αποτυχημένος… Και με το «ολυμπιακό πνεύμα» να… απορεί και να εξανίσταται για όσα συμβαίνουν στη γενέτειρά του.

Η βία στα γήπεδα, ως φαινόμενο κοινωνικό, έχει αποκτήσει διαστάσεις και με την έξαρσή του χρήζει κοινωνιολογικής μελέτης. Ως προς τα αίτια της εμφάνισης αυτής της αντικοινωνικής συμπεριφοράς, όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς συμφωνούν. Την αποδίδουν στις κοινωνικές συνθήκες που επικρατούν. Στην ανεργία, για παράδειγμα, που θεωρείται η «φυγόκεντρη δύναμη» της «επιβαλλόμενης» κοινωνικής συμπεριφοράς. Και ο σκεπτόμενος πολίτης, αφελώς ίσως, διερωτάται: Τι είναι οι χούλιγκαν; Είναι άραγε μάζες ανομοιογενείς, που σχηματίζονται αυθόρμητα; Άτομα του κοινωνικού περιθωρίου, που βρίσκουν πρόσφορο έδαφος στην εξέδρα και καλύπτονται πίσω από τον τίτλο του «φίλαθλου» κάποιας ΠΑΕ;

Το βέβαιο είναι ότι το κοινωνικό περιβάλλον και η παιδεία παίζουν σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη του χουλιγκανισμού. Το ατομικό συναίσθημα και η προσωπική δραστηριότητα των χούλιγκαν είναι συνήθως εξασθενημένα και για να εκδηλωθούν χρειάζεται «ντοπάρισμα» από άλλους. Άλλο γνώρισμα, εξάλλου, των ατόμων αυτών είναι η έλλειψη αναστολής στο συναίσθημα και η ανικανότητα αυτοσυγκράτησης. Ο χουλιγκανισμός, ως εκδηλούμενη βία, είναι εκ των πραγμάτων ένας έρπων φασισμός, μια συγκεκαλυμμένη μορφή ιδιότυπου φασισμού. Το κακό είναι ότι η βία, όπως εκδηλώνεται στις ποδοσφαιρικές συναντήσεις, είναι φαινόμενο σύνθετο ως προς τα αίτια του και κινδυνεύει να προσλάβει ενδημικό χαρακτήρα. Και το χειρότερο: Αυτές οι καταστάσεις βίας συχνά καλλιεργούνται, συντηρούνται και αναπαράγονται από ένα ολόκληρο δίκτυο θεσμών που στηρίζει και προωθεί την εμπορευματοποίηση του ποδοσφαίρου.

Ο έλεγχος των μεγάλων οικονομικών συμφερόντων πάνω στο ποδόσφαιρο είναι μια σοβαρή αιτία για τις εκδηλώσεις του χουλιγκανισμού. Δεν είναι τυχαίο ότι το σύνολο σχεδόν των επεισοδίων ξεκινούν από τις λεγόμενες «θύρες» που έχουν στενές διασυνδέσεις με τις ΠΑΕ. Στο μηχανισμό αυτό εντάσσεται και μια μεγάλη μερίδα του αθλητικού Τύπου με τους εμπρηστικούς τίτλους… Από κυβερνητικής δε πλευράς ακολουθείται επί δεκαετίες ια πολιτική που διατηρεί απρόσβλητες τις βασικές αιτίες του προβλήματος. Οι οικονομικοί κύκλοι που ελέγχουν τις ΠΑΕ γνωρίζουν πολύ καλά το εκρηκτικό περιεχόμενο, που μπορούν ν’ αποκτήσουν τα καυτά οικονομικά προβλήματα. Γι’ αυτό θέλουν να παρασύρουν όσο το δυνατόν περισσότερους νέους σε μια ανέξοδη εκτόνωση… Ούτε οι υποκριτικές δηλώσεις αγανάκτησης ή λύπης ούτε τα αστυνομικά μέτρα θα μπορέσουν να δώσουν κάποια απάντηση στο πρόβλημα… Η βία στα γήπεδα πρέπει ν’ αντιμετωπιστεί σαν κοινωνικό φαινόμενο που έχει ρίζες στην κρίση των αξιών και στα άλυτα προβλήματα των νέων. Ο χώρος του ποδοσφαίρου ευνοεί την ανάπτυξη βίαιων συμπεριφορών, γιατί οι φορείς που διαμορφώνουν το πλαίσιο της λειτουργίας του καλλιεργούν την αντίληψη της εμπορευματοποίησης και του πρωταθλητισμού, που μετατρέπει τον φίλαθλο σε παθητικό αποδέκτη του θεάματος.

Πρωταρχικές ευθύνες πρέπει να αποδοθούν: Στους διοικούντες που χρησιμοποιούν το ποδόσφαιρο για να προωθήσουν τα ανομολόγητα συμφέροντά τους. Στον αθλητικό Τύπο που με μεροληψία και εμπάθεια οξύνει την «ομαδοποίηση» των φιλάθλων. Στην διαιτησία και την αθλητική δικαιοσύνη που δεν έχει κατοχυρώσει την ανεξαρτησία στο έργο της. Στην πολυνομία και την αντινομία της νομοθεσίας. Στους ποδοσφαιριστές που συχνά με την συμπεριφορά τους οξύνουν το φανατισμό της «κερκίδας».

Αν προσεγγίσουμε, τώρα, το θέμα κοινωνιολογικά, θα διαπιστώσουμε ότι εξηγείται μερικώς από την… εξέλιξη της Ελλάδας. Η Ελλάδα «αναπτύσσεται» με μια διπλή τροπή του χαρακτήρα της. Πρώτον, η χώρα διαλύεται. Αποδιαρθρώνονται τα πάγια στοιχεία της. Δηλαδή η κοινωνική συνοχή, η οικογενειακή αλληλεγγύη και η αποδοχή ακόμη του καβγά ως λειτουργικού και ισορροπιστικού σημείου της κοινότητας. Δεύτερον, η απορρόφησή της στην παγκόσμια αγορά του χρήματος και του εκ-χρηματισμένου δυτικού θεάματος: video ergo sum, χαζεύω άρα υπάρχω, πιθηκίζω άρα ζω. Η απορρόφηση είναι ασύμμετρη σήμερα. Οι Έλληνες με πρώτους τους ποδηγέτες τους, τους πολιτικούς, τους δημοσιογράφους και τους καλλιτέχνες, πιθηκίζουν ό,τι γυαλίζει, στην αφασική μητρόπολη των χλιαρών ονείρων τους. Και μέχρι πρόσφατα στη φαστφουντάδικη μήτρα της ανάπτυξης. Η Ελλάδα παλιά ήταν χωνευτήρι. Σήμερα, χαβούζα των αναπτυξιακών στελεχών της.

Οι χούλιγκαν είναι παιδιά μας. Μας θυμίζει ο Αριστοτέλης: «Αχιλλεύς δε Πηλέως, συ δε του πατρός σου». Δεν φταίνε μόνο οι άλλοι. Η ευθύνη διαχέεται… Φταίνε και οι γονείς. Διότι αυτοί προσπαθούν να ικανοποιήσουν τις επιθυμίες των ονειρώξεών τους, αυτοί αλληλοκλέβουν, αλληλοβρίζονται, αλληλοκαμαρώνουν μέσα σε φθόνο, αρπαγή και απληστία. Αυτοί περιφέρονται μέσα στην εθνική τους κυτταρίτιδα ζητωκραυγάζοντες το τίποτα. Οι χούλιγκαν δεν είναι πολιτική κατηγορία. Είναι πνευματική αγωνία. Οι χούλιγκαν είναι η εφηβική φάση της παχύδερμης αφασίας των ενηλίκων και των ποικιλόμορφων συμφερόντων που εκπροσωπούν πρόσωπα εν πολλοίς αμφιβόλου ηθικού έρματος και πνευματικής ένδειας.

Του Στέλιου Συρμόγλου

Πηγή : statesmen.gr