Άρθρο του Αθανασίου Γ. Βουδούρη στην τρίμηνη έκδοση “Χρονικά Ιστορίας και Πολιτισμού” (τχ. 2, σ. 10)
Ένα από τα λιγότερο γνωστά ζητήματα που αφορούν την απελευθέρωση της Βέροιας από τον τουρκικό ζυγό, στις 16 Οκτωβρίου του 1912, αποτελεί ο τρόπος παράδοσης της πόλης από τους Τούρκους στον νικηφόρο ελληνικό στρατό. Γνωρίζουμε ότι η πόλη παραδόθηκε ειρηνικά, ύστερα από μία μικρή μόνο συμπλοκή του ελληνικού στρατού με τουρκικές δυνάμεις στις περιοχές «Βρωμοπήγαδο» και «Τριπόταμος», έξω από την πόλη, αγνοούμε όμως αρκετές από τις λεπτομέρειες και τον τρόπο που πραγματοποιήθηκε τελικά η παράδοσή της.
Ορισμένες σημαντικές πληροφορίες, που αφορούν το ζήτημα αυτό, αντλούμε από την αλληλογραφία του Μητροπολίτη Εδέσσης και Πέλλης Διονυσίου Παπανικολόπουλου (1888 – 1968) με τον εκπρόσωπο του Δήμου Βέροιας Γ. Μπογδαμπεΐδη1, κατά το έτος 1952.
Ο Διονύσιος Παπανικολόπουλος, κατά το έτος 1912, νεαρός τότε Αρχιμανδρίτης (23ων ετών), υπηρετούσε ως στρατιωτικός ιερέας του 9ου Συντάγματος της Δ΄ Μεραρχίας Πεζικού, ακολουθώντας τη νικηφόρα πορεία του, προσφέροντας παράλληλα πολύτιμες υπηρεσίες3.
Κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων, συνήθιζε να συλλέγει ορισμένα σημαντικά, κατά τη γνώμη του, ενθύμια των μαχών προκειμένου να αποτελέσουν, μελλοντικά, κειμήλια των προσπαθειών και επιτυχιών της νικηφόρας πορείας του ελληνικού στρατού.
Στις 16 Οκτωβρίου του 1912, αφού είχε προηγηθεί, όπως προαναφέρθηκε, συμπλοκή του ελληνικού στρατού με τουρκικές δυνάμεις στις περιοχές «Βρωμοπήγαδο» και «Τριπόταμος» του Βερ-μίου, εμφανίστηκε Τού-ρκος αγγελιοφόρος, αναγγέλλοντας την ειρηνική παράδοση της πόλης. Ο Αρχιμ. Διονύσιος Παπανικολόπουλος, βρισκόμενους στην πρώτη γραμμή του μετώπου, μαζί με τον 6ο λόχο του Συντάγματος, υπήρξε από τους πρώτους που εισήλθε θριαμβευτικά στη Βέροια, παραλαμβάνοντας ως ενθύμιο της απελευθέρωσης την «Λευκή Σημαία» που είχαν υψώσει οι τουρκικές στρατιωτικές αρχές, σε ένδειξη ειρηνικής παράδοσης της πόλης.
Ο Διονύσιος, συνέχισε να υπηρετεί ως στρατιωτικός ιερέας, ακολουθώντας με κίνδυνο της ζωής του την πορεία του ελληνικού στρατού σε πολλές μάχες και αποστολές (Μακεδονία, Μικρά Ασία, Ουκρανία, Αίγυπτο, Ινδία, Παλαιστίνη, Συρία κ.α.), μέχρι και το έτος 1944. Μάλιστα, κατά τη διάρκεια των Βαλκανικών πολέμων και της Μικρασιατικής εκστρατείας, τραυματίστηκε τρεις φορές στο πεδίο των μαχών.
Η δράση του και η προσφορά του στις ένοπλες ελληνικές δυνάμεις, είχαν ως αποτέλεσμα να αποσπάσει πολλές τιμητικές διακρίσεις, σημαντικότερες των οποίων υπήρξαν ο Αργυρός Σταυρός του Σωτήρος, ο Αγγλικός πολεμικός Σταυρός, ο Γαλλικός πολεμικός Σταυρός, ο Χρυσός Σταυρός του Γεωργίου, ο Σταυρός Αγώνος του Βασιλικού Ναυτικού, ο Ανώτερος Ταξιάρχης του Φοίνικος, το Μετάλλιο Εξαιρετικών Πράξεων κ.α.
Στις 9 Νοεμβρίου του 1944, εκλέγεται Μητροπολίτης Ιερισσού, Αγίου Όρους και Αρδαμερίου, όπου παραμένει έως τις 25 Σεπτεμβρίου του 1951, οπότε μετατίθεται στη Μητρόπολη Εδέσσης και Πέλλης, επιδεικνύοντας μεγάλο πνευματικό και κοινωνικό έργο.
Κατά τη διάρκεια των εορταστικών εκ-δηλώσεων προς τιμή του αποστόλου Παύλου στη Βέροια του έτους 1951, ο Μητροπολίτης Διονύσιος ορίζεται ως αντιπρόσωπος της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδας και μεταβαίνει στη Βέροια, όπου γνωρίζεται με τις δημοτικές και λοιπές αρχές του τόπου. Κατά τη διάρκεια της παραμονής του, εκφράζει την επιθυμία του να παραδώσει – επιστρέψει στην πόλη την «Λευκή Σημαία» που είχε παραλάβει κατά την ημέρα της απελευθέρωσής της και εξακολουθούσε να φυλάγει ως ενθύμιο του γεγονότος.
Ένα χρόνο αργότερα (Οκτώβριος του 1952), ο Διονύσιος εξέφρασε και πάλι, επίσημα πλέον, την παραπάνω επιθυμία του, με την υπ’ αριθμ. 1291/2-10-1952 επιστολή του προς τον Δήμο Βέροιας, ζητώντας να πραγματοποιηθεί ειδική τελετή κατά την ημέρα της επετείου της απελευθέρωσης (16-10-1952), στο πλαίσιο της οποίας θα μετέφερε τη «Λευκή Σημαία» στην πόλη. Λίγες ημέρες αργότερα, στις 13 Οκτωβρίου του 1952, ο Δημαρχών Βεροίας Γ. Μπογδαμπεΐδης απάντησε θετικά στο αίτημα του Διονυσίου, με την υπ’ αριθμ. 6629/13-10-1952 επιστολή, αποστέλλοντας παράλληλα και το πρόγραμμα των εκδηλώσεων της επετείου, το οποίο περιλάμβανε τα εξής : α) Ανάκρουση του Εθνικού Ύμνου από τη στρατιωτική μουσική της ΙΧ Μεραρχίας και γενική κωδωνοκρουσία των ναών της πόλης, β) επίσημη υποδοχή του Μητροπολίτη Εδέσσης, γ) Δοξολογία στον ιερό ναό αγίου Αντωνίου Βεροίας, δ) Δεξίωση προς τιμή των προσκεκλημένων στο δημοτικό κατάστημα της Βέροιας, ε) Κατάθεση στεφάνων, στ) Πανηγυρικός λόγος – Τελετή παράδοσης της «Λευκής Σημαίας», ζ) Παρέλαση οργανώσεων, σχολείων και στρατού, η) Φωταγώγηση των δρόμων της πόλης κ.α.
Στις εκδηλώσεις κλήθηκαν να συμμετέχουν οι πολιτικές, στρατιωτικές και λοιπές αρχές, οι σύνδεσμοί, τα σωματεία, οι οργανώσεις, τα σχολεία και άλλοι φορείς της πόλης.
Εκδόθηκε επίσης και σχετικό έντυπο (ανακοίνωση – πρόσκληση), με το οποίο καλούνταν όλοι οι κάτοικοι της πόλης να συμμετέχουν στις επετειακές εκδηλώσεις.
Η «Λευκή Σημαία» μεταφέρθηκε στη Βέροια συνοδευόμενη από επικυρωμένο αντίγραφο Αποσπάσματος της «Ημερήσιας Διαταγής του 9ου Συντάγματος Πεζικού της 17ης Οκτωβρίου 1912», καθώς και από την υπ’ αριθμ. 1371/16-10-1952 επιστολή του Μητροπολίτη Διονυσίου, η οποία διαβάστηκε από τον ίδιο στη διάρκεια της τελετής.
Μερικές ημέρες αργότερα, ο Δημαρχών Βεροίας Γ. Μπογδαμπεΐδης απέστειλε προς τον Μητροπολίτη Εδέσσης Διονύσιο την υπ’ αριθμ. 7025/21-10-1952 επιστολή του, μαζί με δύο φωτογραφίες των εκδηλώσεων, σε ανάμνηση του «ιστορικού γεγονότος».
Ορισμένες σημαντικές πληροφορίες, που αφορούν το ζήτημα αυτό, αντλούμε από την αλληλογραφία του Μητροπολίτη Εδέσσης και Πέλλης Διονυσίου Παπανικολόπουλου (1888 – 1968) με τον εκπρόσωπο του Δήμου Βέροιας Γ. Μπογδαμπεΐδη1, κατά το έτος 1952.
Ο Διονύσιος Παπανικολόπουλος, κατά το έτος 1912, νεαρός τότε Αρχιμανδρίτης (23ων ετών), υπηρετούσε ως στρατιωτικός ιερέας του 9ου Συντάγματος της Δ΄ Μεραρχίας Πεζικού, ακολουθώντας τη νικηφόρα πορεία του, προσφέροντας παράλληλα πολύτιμες υπηρεσίες3.
Κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων, συνήθιζε να συλλέγει ορισμένα σημαντικά, κατά τη γνώμη του, ενθύμια των μαχών προκειμένου να αποτελέσουν, μελλοντικά, κειμήλια των προσπαθειών και επιτυχιών της νικηφόρας πορείας του ελληνικού στρατού.
Στις 16 Οκτωβρίου του 1912, αφού είχε προηγηθεί, όπως προαναφέρθηκε, συμπλοκή του ελληνικού στρατού με τουρκικές δυνάμεις στις περιοχές «Βρωμοπήγαδο» και «Τριπόταμος» του Βερ-μίου, εμφανίστηκε Τού-ρκος αγγελιοφόρος, αναγγέλλοντας την ειρηνική παράδοση της πόλης. Ο Αρχιμ. Διονύσιος Παπανικολόπουλος, βρισκόμενους στην πρώτη γραμμή του μετώπου, μαζί με τον 6ο λόχο του Συντάγματος, υπήρξε από τους πρώτους που εισήλθε θριαμβευτικά στη Βέροια, παραλαμβάνοντας ως ενθύμιο της απελευθέρωσης την «Λευκή Σημαία» που είχαν υψώσει οι τουρκικές στρατιωτικές αρχές, σε ένδειξη ειρηνικής παράδοσης της πόλης.
Ο Διονύσιος, συνέχισε να υπηρετεί ως στρατιωτικός ιερέας, ακολουθώντας με κίνδυνο της ζωής του την πορεία του ελληνικού στρατού σε πολλές μάχες και αποστολές (Μακεδονία, Μικρά Ασία, Ουκρανία, Αίγυπτο, Ινδία, Παλαιστίνη, Συρία κ.α.), μέχρι και το έτος 1944. Μάλιστα, κατά τη διάρκεια των Βαλκανικών πολέμων και της Μικρασιατικής εκστρατείας, τραυματίστηκε τρεις φορές στο πεδίο των μαχών.
Η δράση του και η προσφορά του στις ένοπλες ελληνικές δυνάμεις, είχαν ως αποτέλεσμα να αποσπάσει πολλές τιμητικές διακρίσεις, σημαντικότερες των οποίων υπήρξαν ο Αργυρός Σταυρός του Σωτήρος, ο Αγγλικός πολεμικός Σταυρός, ο Γαλλικός πολεμικός Σταυρός, ο Χρυσός Σταυρός του Γεωργίου, ο Σταυρός Αγώνος του Βασιλικού Ναυτικού, ο Ανώτερος Ταξιάρχης του Φοίνικος, το Μετάλλιο Εξαιρετικών Πράξεων κ.α.
Στις 9 Νοεμβρίου του 1944, εκλέγεται Μητροπολίτης Ιερισσού, Αγίου Όρους και Αρδαμερίου, όπου παραμένει έως τις 25 Σεπτεμβρίου του 1951, οπότε μετατίθεται στη Μητρόπολη Εδέσσης και Πέλλης, επιδεικνύοντας μεγάλο πνευματικό και κοινωνικό έργο.
Κατά τη διάρκεια των εορταστικών εκ-δηλώσεων προς τιμή του αποστόλου Παύλου στη Βέροια του έτους 1951, ο Μητροπολίτης Διονύσιος ορίζεται ως αντιπρόσωπος της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδας και μεταβαίνει στη Βέροια, όπου γνωρίζεται με τις δημοτικές και λοιπές αρχές του τόπου. Κατά τη διάρκεια της παραμονής του, εκφράζει την επιθυμία του να παραδώσει – επιστρέψει στην πόλη την «Λευκή Σημαία» που είχε παραλάβει κατά την ημέρα της απελευθέρωσής της και εξακολουθούσε να φυλάγει ως ενθύμιο του γεγονότος.
Ένα χρόνο αργότερα (Οκτώβριος του 1952), ο Διονύσιος εξέφρασε και πάλι, επίσημα πλέον, την παραπάνω επιθυμία του, με την υπ’ αριθμ. 1291/2-10-1952 επιστολή του προς τον Δήμο Βέροιας, ζητώντας να πραγματοποιηθεί ειδική τελετή κατά την ημέρα της επετείου της απελευθέρωσης (16-10-1952), στο πλαίσιο της οποίας θα μετέφερε τη «Λευκή Σημαία» στην πόλη. Λίγες ημέρες αργότερα, στις 13 Οκτωβρίου του 1952, ο Δημαρχών Βεροίας Γ. Μπογδαμπεΐδης απάντησε θετικά στο αίτημα του Διονυσίου, με την υπ’ αριθμ. 6629/13-10-1952 επιστολή, αποστέλλοντας παράλληλα και το πρόγραμμα των εκδηλώσεων της επετείου, το οποίο περιλάμβανε τα εξής : α) Ανάκρουση του Εθνικού Ύμνου από τη στρατιωτική μουσική της ΙΧ Μεραρχίας και γενική κωδωνοκρουσία των ναών της πόλης, β) επίσημη υποδοχή του Μητροπολίτη Εδέσσης, γ) Δοξολογία στον ιερό ναό αγίου Αντωνίου Βεροίας, δ) Δεξίωση προς τιμή των προσκεκλημένων στο δημοτικό κατάστημα της Βέροιας, ε) Κατάθεση στεφάνων, στ) Πανηγυρικός λόγος – Τελετή παράδοσης της «Λευκής Σημαίας», ζ) Παρέλαση οργανώσεων, σχολείων και στρατού, η) Φωταγώγηση των δρόμων της πόλης κ.α.
Στις εκδηλώσεις κλήθηκαν να συμμετέχουν οι πολιτικές, στρατιωτικές και λοιπές αρχές, οι σύνδεσμοί, τα σωματεία, οι οργανώσεις, τα σχολεία και άλλοι φορείς της πόλης.
Εκδόθηκε επίσης και σχετικό έντυπο (ανακοίνωση – πρόσκληση), με το οποίο καλούνταν όλοι οι κάτοικοι της πόλης να συμμετέχουν στις επετειακές εκδηλώσεις.
Η «Λευκή Σημαία» μεταφέρθηκε στη Βέροια συνοδευόμενη από επικυρωμένο αντίγραφο Αποσπάσματος της «Ημερήσιας Διαταγής του 9ου Συντάγματος Πεζικού της 17ης Οκτωβρίου 1912», καθώς και από την υπ’ αριθμ. 1371/16-10-1952 επιστολή του Μητροπολίτη Διονυσίου, η οποία διαβάστηκε από τον ίδιο στη διάρκεια της τελετής.
Μερικές ημέρες αργότερα, ο Δημαρχών Βεροίας Γ. Μπογδαμπεΐδης απέστειλε προς τον Μητροπολίτη Εδέσσης Διονύσιο την υπ’ αριθμ. 7025/21-10-1952 επιστολή του, μαζί με δύο φωτογραφίες των εκδηλώσεων, σε ανάμνηση του «ιστορικού γεγονότος».
Σήμερα, η τύχη της «Λευκής Σημαίας» αγνοείται…
