Στην πρώτη του ομιλία στο ευρωκοινοβούλιο, στην πιο κρίσιμη στιγμή στη μεταπολιτευτική ιστορία της Ελλάδας, στο σημείο μηδέν, για τις σχέσεις της χώρας με τους Ευρωπαίους εταίρους της, ο κ. Τσίπρας δεν άνοιξε τα χαρτιά του.
Ανέλαβε πλήρως, όπως είπε, την ευθύνη για όσα έπραξε η κυβέρνηση τους τελευταίους πέντε μήνες μιας άκαρπης έως και την ύστατη ώρα διαπραγμάτευσης. Ποιος άλλος θα μπορούσε να την αναλάβει; Εκτός εάν ο πρωθυπουργός με την αποστροφή του αυτή, οδήγησε εαυτόν έστω και έμμεσα, συγκεκαλυμμένα στο “mea culpa” του καταστροφικού ρόλου του Γιάνη Βαρουφάκη.
Ξόρκισε τη ρήξη, την οποία ωστόσο δεν απέκλεισε, επιχειρώντας να θέσει στο “κάδρο” των ευθυνών και την Ε.Ε, τόσο για τις οικονομικές της επιλογές (μνημόνια 1 και 2), όσο και τις πολιτικές, “καρφώνοντας” τους συναδέλφους του Ευρωπαίους για εσκεμμένη συγκάλυψη της διαφθοράς.
Ο πρωθυπουργός, αναφέρθηκε επανειλημμένως στο “όχι” των Ελλήνων στις προτάσεις του κ. Γιούνκερ και εμμέσως ανέφερε πως ακόμη και τώρα στο επίκεντρο της διαπραγμάτευσης βρίσκονται οι “αποτυχημένες” συνταγές λιτότητας που ακολουθήθηκαν έως σήμερα.
Αντιπαραθετικά, αναφέρθηκε στην ελληνική πρόταση για την οποία είπε ότι περιλαμβάνει ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις και ανακατανομή των βαρών προς τους πλούσιους. Στο πλαίσιο αυτό, επέμεινε και στην ανάγκη συζήτησης για την αναδιάρθρωση του χρέους, λέγοντας χαρακτηριστικά: “δεν μπορεί να υπάρχουν ταμπού ανάμεσά μας”.
Η ρητορική του κ. Τσίπρα πάντως, παρέμεινε η ίδια που ακολουθεί από τότε που ανέλαβε τη διακυβέρνηση της Ελλάδας. Καίτοι ρηματικώς, “καταδίκασε” το ενδεχόμενο ρήξης, δια των επιχειρημάτων του, δε φάνηκε διατεθειμένος να διασώσει “πάση θυσία” την θέση της χώρας στην Ε.Ε.
Αίσθηση προκάλεσαν και οι ηχηρές αποδοκιμασίες ευρωβουλευτών στην αναφορά του περί της τρομοκρατίας που άσκησαν τα ΜΜΕ για τις συνέπειες του δημοψηφίσματος, χαιρετίζοντας πάντως το “φρόνημα” του λαού που τις αγνόησε.
Αναφορά που καταχειροκροτήθηκε πάντως από την… ακροδεξιά πτέρυγα του ευρωκοινοβουλίου, οδηγώντας τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος (ΕΛΚ) Manfred Weber, να του απαντήσει σε εξαιρετικά αυστηρό τόνο: “Κύριε Τσίπρα, σας χειροκροτούν οι Ευρωπαίοι εξτρεμιστές, έχετε κάνει λάθος φιλίες”.
Σταχυολογώντας την ομιλία του πρωθυπουργού:
* “Είναι τιμή για μένα να μιλώ στο ναό της δημοκρατίας της Ευρώπης. Είναι τιμή μου να απευθυνθώ στους αιρετούς εκπροσώπους των λαών της Ευρώπης. Βρίσκομαι ανάμεσα σας λίγες μέρες μετά την ισχυρή ετυμηγορία του ελληνικού λαού που μας έδωσε εντολή να ενισχύσουμε τις προσπάθειες μας για την επίτευξη οικονομικά και κοινωνικά βιώσιμης λύσης χωρίς την αέναη λιτότητα που εγκλωβίζει την οικονομία στην ύφεση και την κοινωνία σε κατάθλιψη.
* Η γενναία επιλογή του ελληνικού λαού δεν αποτελεί ρήξη με την Ευρώπη αλλά επιστροφή στις ευρωπαϊκές αρχές της Ε.Ε. Είναι ξεκάθαρο μήνυμα ότι η Ευρώπη ή θα είναι δημοκρατική ή θα έχει τεράστιες δυσκολίες να επιβιώσει.
* Πριν από 5 μήνες αναλάβαμε. Αναλαμβάνω πλήρως την ευθύνη για όσα συνέβησαν τους 5 μήνες. Η βασική ευθύνη για τα αδιέξοδα δεν αφορούν τους 5 μήνες, αλλά τα 5 χρόνια της εφαρμογής προγραμμάτων που δεν οδήγησαν σε έξοδο από την κρίση.
* Ένα είναι γεγονός. Ο λαός έκανε πρωτοφανή προσπάθεια προσαρμογής. Έχει εξαντλήσει τις αντοχές του λαού. Το ίδιο έγινε και σε άλλες χώρες. Πουθενά όμως δεν ήταν τόσο σκληρά και τόσο μεγάλης διάρκειας. Η πατρίδα μου έχει μετατραπεί σε εργαστήρι λιτότητας αλλά το πείραμα δεν πέτυχε. Διευρύνθηκε το χρέος και η φτώχεια.
* Σήμερα η πλειοψηφία του ελληνικού λαού αισθάνεται πως δεν έχει άλλη επιλογή από το να διεκδικήσει να απελευθερωθεί από αυτή την πορεία. Διεκδικούμε μια συμφωνία που να δίνει σήμα οριστικού διεξόδου από την κρίση. Ναι σε μεταρρυθμίσεις αλλά θα μεταφέρουν τα βάρη σε όσους έχουν τη δυνατότητα να τα σηκώσουν. Και με πολιτικές αναδιανομής σε όφελος των μεσαίων και χαμηλών στρωμάτων. Η πρόταση που καταθέτουμε περιλαμβάνει αξιόπιστες μεταρρυθμίσεις. Πρώτος στόχος η καταπολέμηση της ανεργίας και η ενθάρρυνση της επιχειρηματικότητας και αίτημα για να αρχίσει να συζητείται το χρέος. Να μην υπάρχουν μεταξύ μας ταμπού.
* Αναλάβαμε την υποχρέωση να κάνουμε τις προτάσεις μας απολύτως συγκεκριμένες και ελπίζω να καταφέρουμε να ανταποκριθούμε στις απαιτήσεις. Οι προτάσεις δεν έχουν στόχο να επιβαρύνουν επιπλέον τον Ευρωπαίο φορολογούμενο. Τα χρήματα δεν πήγαν ποτέ στον ελληνικό λαό. Από τον Αύγουστο του 2014 έχει η Ελλάδα να λάβει εκταμίευση δόσης, ύψους 7,2 δισ. ευρώ και δεν ήταν η δική μας κυβέρνηση αυτή που ήταν στην εξουσία τότε. Διότι το πρόγραμμα και τότε αλλά και τώρα δεν βρίσκει κοινωνική συναίνεση. Ένα πρόγραμμα δεν αρκεί να είναι ορθό. Πρέπει να έχει και την κοινωνική συναίνεση για να εφαρμοστεί.
* Παρόλα αυτά δεν είμαι από τους πολιτικούς που λένε ότι για όλα τα δεινά της πατρίδας μου ευθύνονται οι κακοί ξένοι. Για πάρα πολλά χρόνια οι κυβερνήσεις δημιούργησαν πελατειακό κράτος, ενίσχυσαν τη διαπλοκή, άφησαν ανεξέλεγκτη τη φοροδιαφυγή του μεγάλου πλούτου. Καμία από τις μεταρρυθμίσεις των προγραμμάτων του μνημονίου δεν τα έβαλε με το τρίγωνο της διαπλοκής που στήθηκε στη χώρα μας. Καμία μεταρρύθμιση δεν βελτίωσε την κρατική μηχανή. Αυτές οι προτάσεις βρίσκονται στο επίκεντρο. Οι δικές μας προτάσεις επικεντρώνονται σε πραγματικές μεταρρυθμίσεις που θα αλλάξουν την Ελλάδα.
* Σήμερα ερχόμαστε όχι να συγκρουστούμε με την Ευρώπη αλλά με τα κατεστημένα στη χώρα μας που βυθίζουν την Ελλάδα και την Ευρώπη. Αυτό που ονομάζουμε ελληνική κρίση δεν είναι παρά η αδυναμία της ευρωζώνης να βρει λύση στην κρίση χρέους. Η ευρωπαϊκή ιστορία είναι ιστορία συγκρούσεων αλλά και συμβιβασμών. Είναι ιστορία ενότητας και όχι διαίρεσης. Ας μην την αφήσουμε να γίνει διαιρεμένη Ευρώπη. Καλούμαστε να βρούμε γόνιμο συμβιβασμό που θα αποτρέψει τη ρήξη. Είμαι βέβαιος πως όλοι θα αναλάβουμε την ιστορική μας ευθύνη.
Της Νίκης Ζορμπά
