Μια φίλη που ταξίδεψε πρόσφατα στην Ισπανία, μου περιέγραψε την τραγελαφική κατάσταση που επικρατεί στην αγορά ακινήτων. Εκεί πραγματικά, το παράκαναν! Υπάρχουν πόλεις φαντάσματα, μεγαθήρια κτισμένα κυριολεκτικά πάνω στην άμμο και άπειρα διάσπαρτα σπίτια απούλητα μέσα στις πόλεις. Κανείς δεν ξέρει πως και πότε μπορούν να απορροφηθούν από την αγορά όλες αυτές οι τεράστιες κατασκευές.
Κάποιοι ελπίζουν σε μετακινήσεις πληθυσμών και σε μία νέα αστικοποίηση. Κάποιοι άλλοι έφτασαν στο σημείο να ενθαρρύνουν την κυβέρνηση, για μία χαλαρή μεταναστευτική πολιτική, μπας και εμφανιστούν αγοραστές μετανάστες. Οι περισσότεροι όμως, χωρίς κανένα σχέδιο και προοπτική, περιμένουν μια αλλαγή στην τραπεζική πίστη, μήπως ανακτηθεί η διάθεση των Ισπανών για ιδιοκατοίκηση.
Σε μας όμως τι γίνεται; Ούτε κατά διάνοια, ευτυχώς, δεν συγκρινόμαστε με τους Ισπανούς αλλά έχουμε διαφορετικά προβλήματα. Το δικό μας στοκ ακινήτων βρίσκεται μέσα σε άναρχα δομημένες πόλεις και σε αυθαίρετους οικισμούς. Αυτό από μόνο του είναι ένα τεράστιο χωροταξικό πρόβλημα που δεν μπορεί να λυθεί καθόλου εύκολα. Οι παλιές εξωφρενικές τιμές των δικών μας ακινήτων είναι εντελώς αναντίστοιχες με το ΑΕΠ και την πραγματική αγοραστική δύναμη του Έλληνα. Τέλος ο πρωταθλητισμός των τελευταίων χρόνων στην παραοικονομία, μας δημιούργησε μία απολύτως φασματική εικόνα για τα εχέγγυα της ιδιοκτησίας. Αν το συνδυάσουμε με την επικείμενη φορολογική επιδρομή που «φιλοδοξεί» να στεγνώσει τις αποταμιεύσεις, τότε δημιουργείται μία αδιέξοδη κατάσταση, ακόμη και για τη συντήρηση των υφιστάμενων ιδιοκτησιών.
Tο απόθεμα απούλητων κατοικιών εκτιμάται ότι προσεγγίζει τις 250.000 – 270.000 πανελλαδικά. Σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ που αφορούν το 10μηνο του 2013, κατά το συγκεκριμένο χρονικό διάστημα ολοκληρώθηκαν μόλις 9.600 νέες κατοικίες σε όλη τη χώρα, έναντι 15.831 κατά το δεκάμηνο του 2012 και 88.705 κατοικιών κατά την αντίστοιχη περίοδο του 2007. Εν τω μεταξύ, αγοραστές δεν πρόκειται να βρεθούν, γρήγορα, όχι μόνο από την αδυναμία δανειοδότησης αλλά και από την ψυχολογία των πολιτών που αδιαφορούν πλέον για οποιαδήποτε αγορά για δύο λόγους: Πρώτον, επειδή δεν μπορούν και δεύτερον, επειδή εμφορούνται πλέον από βαθιά ένστικτα ανασφάλειας για το μέλλον.
Από την άλλη, οι κατασκευαστές που χρεοκόπησαν δεν είναι σε θέση να πουλήσουν γιατί ήδη, οι περισσότερες κατασκευές έχουν δεσμευτεί από τράπεζες. Οι υπόλοιποι που πέτυχαν και έκαναν περιουσίες επωμίζονται μεν, μία φθορά και κάποια φορολογία αλλά αδιαφορούν αλαζονικά, δεδομένου πως το κόστος κατασκευής ήταν πράγματι υψηλό, όταν έκτιζαν.
Άρα λοιπόν, τι θα γίνει; Στην πραγματικότητα, είμαστε πολύ λιγότεροι από τα τετραγωνικά που αναλογούν στον πληθυσμό της χώρας, για να κατοικηθούν. Είμαστε επίσης πιο περιορισμένοι επιχειρηματικά παρά ποτέ, για να γεμίσουμε τις δεκάδες χιλιάδες των αδιάθετων γραφείων και εργοστασίων που έχουν εγκαταλειφθεί.
Το ανησυχητικό για μένα, είναι πως δεν βλέπω να εκπονείται ένα λογικό σχέδιο, από κανέναν. Όλοι συνεχίζουν να σκέπτονται με τους παλιούς όρους της τεράστιας φούσκας. Δηλαδή, αν έρθει πάλι ανάπτυξη θα ξαναχτίσουμε; Θα φτιάξουμε παραπάνω κτίρια, αλλοιώνοντας κι άλλο τους οικισμούς και την ύπαιθρο; Για ποιο λόγο; Να μείνει ποιος; Ώρα είναι να δούμε κι εδώ, τον πολύ κύριο Καψιμάλη (πρόεδρος κατασκευαστών) να παρακαλάει την κυβέρνηση να φέρει περισσότερους μετανάστες… Επίσης, δεν πρέπει να καταγραφούν στο Yπουργείο Ανάπτυξης τα χαρακτηριστικά της προηγούμενης παθογένειας για να μην ξανακυλήσουμε στην ίδια κατάσταση;
Κι όμως, υπάρχει λύση που κάποιοι λίγοι έχουν αρχίσει δειλά, δειλά να τη συζητούν: Πρώτα να γκρεμίσουμε και στη συνέχεια να κτίσουμε! Aν δεν φαίνεται αυτή εφικτή λύση, τότε ποια είναι; Να πολλαπλασιάσουμε τα αδιάθετα; Ή μήπως να μην ξανακτισθεί τίποτα, για τριάντα χρόνια; Yπάρχουν τόσες ειδικότητες, τόσα επαγγέλματα σχετικά, τόσοι άνθρωποι που ζούσαν πάντα από την οικοδομή. Για να ξαναδουλέψουν όμως, θα πρέπει να υπάρχει ρεαλιστικό αντικείμενο και όχι φαντασιώσεις που μπορεί να πραγματοποιηθούν σε δύο γενιές από τώρα.
Δεν είναι εύκολο και δεν είναι τζάμπα. Δεν είναι όμως ακατόρθωτο και σίγουρα δεν είναι ακριβό. Απλά, χρειάζεται ένα μεγάλο εθνικό σχέδιο που μπορεί να ξεκινήσει πιλοτικά, από υποβαθμισμένες περιοχές του κέντρου (έτσι κι αλλιώς κάποια κτίρια είναι έτοιμα να πέσουν από μόνα τους) και να πραγματοποιηθεί, με κοινοπραξίες, που θα χτίσουν ομοιόμορφα οικοδομικά τετράγωνα, με πολύ μικρότερο κόστος κατασκευής (αντιπαροχή με μικρή αύξηση του συντελεστή για δημιουργία ανοιχτών χώρων και μικρή επιβάρυνση των ιδιοκτητών με πολύ χαμηλότοκα δάνεια). Οι κατασκευαστές θα έχουν ένα μικρό κέρδος (όχι συσσώρευση πλούτου όπως πριν…), χιλιάδες άνθρωποι θα εργαστούν, τα σπίτια θα ανανεωθούν με άνοδο της υπεραξίας, τα αυτοκίνητα θα αποκτήσουν πάρκινγκ και οι πόλεις θα αλλάξουν όψη!
Άλλη λύση δεν υπάρχει για να επανέλθει η οικοδομική δραστηριότητα στη χώρα, χωρίς να εκβιαστεί και πάλι ο αγοραστής και χωρίς να καταστραφεί το αστικό και φυσικό περιβάλλον. Απλά με τον συντηρητισμό, την καχυποψία και τα συμπλέγματα που κυριαρχούν στους εμπλεκόμενους στην αγορά ακινήτων, η συνεννόηση μοιάζει μάλλον απίθανη και ρομαντική. Αν συνυπολογίσουμε και την ανευθυνότητα των κυβερνήσεων στην οικιστική τους πολιτική, το πιθανότερο είναι να συνεχιστεί το αδιέξοδο για πολλά χρόνια. Έτσι κι αλλιώς αυτό δεν γίνεται πάντα; Ακινησία, γκρίνια και ειρωνεία σε νέες λύσεις…
Πηγή: capital.gr
