Οι εκλογές για την ανάδειξη των 751 βουλευτών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, των εκπροσώπων 500 εκατομμυρίων Ευρωπαίων, θα διεξαχθούν από την 22η έως την 25η Μαΐου στις 28 χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Την 22η Μαΐου ψηφίζουν η Βρετανία και η Ολλανδία, την 23η η Ιρλανδία και η Τσεχία, την 24η η Λετονία και η Σλοβακία και την 25η όλες οι υπόλοιπες χώρες. Δικαίωμα ψήφου έχουν περίπου 400 εκατομμύρια Ευρωπαίοι πολίτες. Τα αποτελέσματα απ’ όλες τις χώρες θα ανακοινωθούν επίσημα αφού κλείσουν και τα τελευταία εκλογικά τμήματα, αυτά της Ιταλίας, τα μεσάνυχτα της Κυριακής 25ης Μαΐου (ώρα Ελλάδας).
Μετά την ένταξη της Κροατίας στην ΕΕ, τον Ιούλιο του 2013, ο αριθμός των ευρωβουλευτών ανήλθε στους 766. Στις εκλογές αυτές ωστόσο ο αριθμός τους θα μειωθεί στους 751, όπως προβλέπει η Συνθήκη της Λισαβόνας. Οι έδρες κατανέμονται μεταξύ των κρατών με βάση την αρχή της φθίνουσας αναλογικότητας: οι μεγαλύτερες σε πληθυσμό χώρες εκπροσωπούνται από περισσότερους ευρωβουλευτές, αλλά οι μικρότερες έχουν μεγαλύτερο αριθμό ευρωβουλευτών από εκείνον που θα είχαν εάν εφαρμοζόταν η αρχή της αναλογικότητας.

Το ποσοστό συμμετοχής στις ευρωεκλογές φθίνει με τα χρόνια. Το 1979 είχε ανέλθει στο 63%, όμως 30 χρόνια αργότερα είχε πέσει στο 43%.

Μετά τις ευρωεκλογές θα αναδειχθούν ο νέος πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και οι 28 Επίτροποι, ένας από κάθε χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η θητεία των οποίων είναι επίσης πενταετής. Για πρώτη φορά, ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, στη θέση του απερχόμενου Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο, θα εκλεγεί από τους ηγέτες των χωρών-μελών, αφού λάβουν υπόψη τους τα αποτελέσματα των εκλογών. Αυτό σημαίνει ότι θα μπορούσαν να εκλέξουν κάποιον από τους υποψηφίους που ανήκει σε διαφορετική πολιτική ομάδα από τη δική τους. Σε κάθε περίπτωση, ο διορισμός του θα πρέπει να εγκριθεί από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.

Σύμφωνα με τις ευρωπαϊκές συνθήκες, η έδρα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου βρίσκεται στο Στρασβούργο, όπου διεξάγονται 12 ολομέλειες κάθε έτος, μία κάθε μήνα. Οι ευρωβουλευτές παραμένουν στη Γαλλία μόνο για 4 ημέρες κάθε φορά, καθώς το υπόλοιπο διάστημα εργάζονται από τις Βρυξέλλες. Κάθε μήνα 5.000 άνθρωποι – ευρωβουλευτές, βοηθοί, υπάλληλοι, εκπρόσωποι της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, διερμηνείς και άλλοι – μετακινούνται από τη μία πόλη στην άλλη.

Οι ημερομηνίες

* 22η-25η Μαΐου: Διεξαγωγή εκλογών στις 28 χώρες-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την ανάδειξη των νέων μελών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.

* 27η Μαΐου: Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Χέρμαν Βαν Ρομπάι υποδέχεται στις Βρυξέλλες τους αρχηγούς κρατών και κυβερνήσεων των 28 για να συζητήσουν το θέμα της διαδοχής του Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο στην προεδρία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

* Ιούνιος: Συγκρότηση των πολιτικών ομάδων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Για το σχηματισμό μιας ομάδας απαιτούνται 25 ευρωβουλευτές προερχόμενοι από τουλάχιστον το ένα τέταρτο των χωρών-μελών, δηλαδή εκλεγμένων σε επτά διαφορετικές χώρες.

* 1η-3η Ιουλίου: Πρώτη συνεδρίαση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και εκλογή του προέδρου του. Για να εκλεγεί ένας υποψήφιος θα πρέπει να συγκεντρώσει την απόλυτη πλειοψηφία επί των ψηφισάντων.

* 14η-17η Ιουλίου: Δεύτερη ολομέλεια και εκλογή του προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, που αποτελείται από τους ηγέτες των χωρών-μελών, προτείνει έναν υποψήφιο στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, λαμβάνοντας υπόψη τα αποτελέσματα των ευρωεκλογών. Η υποψηφιότητά του θα πρέπει να εγκριθεί από την πλειοψηφία των μελών της Ευρωβουλής, δηλαδή να συγκεντρώσει τουλάχιστον 376 ψήφους. Εάν η υποψηφιότητα απορριφθεί, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο έχει στη διάθεσή του έναν μήνα για να προτείνει άλλον υποψήφιο.

Από τη στιγμή που θα εκλεγεί ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, σε συνεννόηση μαζί του, συντάσσει τη λίστα με τους Επιτρόπους, έναν ανά χώρα-μέλος.

Τα «ευρωφοβικά» κόμματα

Μια ευκαιρία για να συνενωθούν, να συνεργαστούν και να δώσουν φωνή σε όσους θεωρούν την Ευρωπαϊκή Ένωση ως ένα «πολιτικό τέρας» διαβλέπουν στις ευρωεκλογές της 25ης Μαΐου τα κόμματα της άκρας δεξιάς, που κερδίζουν έδαφος και ανεβάζουν τα ποσοστά τους σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες.

Στη Γαλλία, τη Βρετανία, τη Δανία, τη Φινλανδία, την Ολλανδία, την Αυστρία, την Ουγγαρία, τα ευρωσκεπτικιστικά ή ευρωφοβικά κόμματα ενδέχεται να καταλάβουν ακόμη και την πρώτη ή τη δεύτερη θέση. Στη Γερμανία, το κόμμα AfD (Εναλλακτική για τη Γερμανία), που ζητά την κατάργηση του ευρώ, είναι πολύ πιθανό να αναδείξει ευρωβουλευτές ενώ την είσοδό του στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο δεν αποκλείεται να κάνει και το νεοναζιστικό κόμμα NPD.

Ακόμη και αν καταφέρει να συγκροτήσει πολιτική ομάδα, είναι πάντως μάλλον απίθανο η ακροδεξιά να αποκτήσει ειδικό βάρος στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Ωστόσο, η συγκρότηση πολιτικής ομάδας θα επιτρέψει στους ευρωφοβικούς να μην θεωρούνται πλέον ως «κατώτεροι βουλευτές», εξήγησε πρόσφατα η πρόεδρος του γαλλικού Εθνικού Μετώπου (FN) Μαρίν Λεπέν.

«Η συμμαχία των ακροδεξιών κομμάτων είναι μάλλον ένας γάμος από συμφέρον παρά ένας γάμος από έρωτα» συνόψισε ένας αξιωματούχος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου που ζήτησε να τηρηθεί η ανωνυμία του.
Μολονότι έχουν κάποιες κοινές ιδεολογικές νόρμες, όπως την απόρριψη της πολυπολιτισμικής κοινωνίας, των παραδοσιακών κομμάτων και των «ελίτ», τα κόμματα της ευρωπαϊκής άκρας δεξιάς διακρίνονται ταυτόχρονα από τις βαθύτατες διαφορές τους. Για παράδειγμα, τα κόμματα των σκανδιναβικών χωρών (οι Αληθινοί Φινλανδοί ή το Λαϊκό Κόμμα της Δανίας) καθώς και το ευρωφοβικό βρετανικό UKIP του Νάιτζελ Φάρατζ, που ζητά την έξοδο της Βρετανίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση, αρνούνται να συνεργαστούν με το Εθνικό Μέτωπο της Γαλλίας γιατί θεωρούν ότι έχει ακόμη στις τάξεις του αντισημιτικές συνιστώσες.
Η δημοκρατία, η αποχή και η απάθεια

Από το 1979, όταν διεξήχθησαν οι πρώτες εκλογές για την ανάδειξη των μελών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου με άμεση, καθολική ψηφοφορία, το ποσοστό συμμετοχής των εκλογέων μειώνεται διαρκώς κι εκφράζονται φόβοι ότι φέτος θα σημειωθεί ένα νέο αρνητικό ρεκόρ.

Στις τελευταίες ευρωεκλογές του 2009 το ποσοστό της αποχής έφτασε στο 57% κατά μέσο όρο. Σε έξι χώρες ξεπέρασε το 70%, ενώ στη Σλοβακία οκτώ στους δέκα ψηφοφόρους δεν προσήλθαν στις κάλπες. Οι μοναδικές χώρες όπου η αποχή ήταν μικρότερη από 10% ήταν το Βέλγιο και το Λουξεμβούργο, όπου η ψήφος είναι υποχρεωτική.

Τριάντα χρόνια νωρίτερα, όταν η τότε ΕΟΚ είχε μόνο εννέα χώρες-μέλη, η αποχή στις ευρωεκλογές ανερχόταν στο 37%.

Η οριακή συμμετοχή συνιστά πρόβλημα για την αντιπροσωπευτικότητα και τη νομιμοποίηση των αιρετών οργάνων, όπως παραδέχονται ευρωβουλευτές απ’ όλο το πολιτικό φάσμα.

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο είχε για μεγάλο χρονικό διάστημα συμβουλευτικό ρόλο όμως πλέον του έχει παραχωρηθεί το δικαίωμα να συναποφασίζει με τις χώρες-μέλη. Σχεδόν όλοι οι ευρωπαϊκοί νόμοι θα πρέπει να επικυρώνονται από το σώμα αυτό. Ωστόσο, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο εξακολουθεί να θεωρείται από τους πολίτες ένα «απόμακρος θεσμός». Μια πρόσφατη έρευνα του Ευρωβαρόμετρου, έδειξε ότι σχεδόν δύο στους τρεις Ευρωπαίους πολίτες (ποσοστό 67%) πιστεύουν πως η δική τους φωνή «δεν μετράει» στις Βρυξέλλες.

Μεταξύ 2009-13 η «θετική» άποψη που έχουν οι πολίτες για την Ένωση μειώθηκε κατά 18 μονάδες ενώ αντιστρόφως η «αρνητική» εικόνα της αυξήθηκε κατά 14 μονάδες.

Το ίδιο φαινόμενο παρατηρείται και όσον αφορά την εμπιστοσύνη των πολιτών στους ευρωπαϊκούς θεσμούς. Η πτώση του ποσοστού είναι ιλιγγιώδης: τα τελευταία τέσσερα χρόνια μειώθηκε κατά 17 μονάδες και πλέον ανέρχεται μόνο στο 31%.

Προσπαθώντας να αντιμετωπίσουν το δημοκρατικό έλλειμμα στην ΕΕ και, σε τελική ανάλυση, να κινητοποιήσουν τους ψηφοφόρους, τα πέντε μεγαλύτερα ευρωπαϊκά κόμματα που εκπροσωπούνται στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο -κεντροδεξιά του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, Σοσιαλιστές, Φιλελεύθεροι, Πράσινοι και ριζοσπαστική Αριστερά- πρότειναν δικούς τους υποψηφίους για την προεδρία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στις φετινές εκλογές.

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο βασίζεται σε αυτήν την καινοτομία για να εξορκίσει την απάθεια των ψηφοφόρων και να τους πείσει «να αξιοποιήσουν τη δύναμή τους».

Πηγή: zougla.gr