Ορμώμενη από την έκδοση της τελευταίας πράξης νομοθετικού περιεχομένου σχετικά με το κλείσιμο της ΕΡΤ και την απόλυση 2.000 εργαζομένων, μου δίνεται η ευκαιρία να σχολιάσω την εκτροπή της συνταγματικής διάταξης περί της έκδοσης ΠΝΠ.
Για τον αναγνώστη που ίσως δεν γνωρίζει, το θεμελιώδες άρθρο 26 του ισχύοντος Συντάγματος ορίζει πως η Νομοθετική λειτουργία ασκείται από τη Βουλή και τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, η εκτελεστική λειτουργία από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και την Κυβέρνηση και η Δικαστική λειτουργία από το Δικαστήριο που οι αποφάσεις τους εκτελούνται στο Όνομα του Ελληνικού Λαού.
Σε ορισμένες έκτακτες περιπτώσεις, όμως, η Νομοθετική Λειτουργία ασκείται και από την εκτελεστική εξουσία, δηλαδή τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας.
Έτσι κατά το άρθρο 44 του Σ. σε έκτακτες περιπτώσεις εξαιρετικά επείγουσας και απρόβλεπτης ανάγκης ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας μπορεί ύστερα από πρόταση του υπουργικού συμβουλίου να εκδίδει πράξεις Νομοθετικού περιεχομένου. Οι πράξεις αυτές υποβάλλονται στη Βουλή για κύρωση μέσα σε σαράντα ημέρες από την έκδοση τους ή μέσα σε σαράντα ημέρες από την σύγκληση της Βουλής σε σύνοδο. Αν δεν υποβληθούν στη Βουλή μέσα στις προαναφερόμενες προθεσμίες κι αν δεν εγκριθούν από αυτή μέσα σε τρεις μήνες από την υποβολή τους παύουν να ισχύουν στο εξής-στο μεταξύ όμως ισχύουν όπως ο νόμος-.
Αναμφίβολα, η Ελλάδα βρίσκεται σε ένα μεταβατικό στάδιο, με συνεχείς εξελίξεις και αναγκαίες μεταρρυθμίσεις. Πολλοί είναι οι υποστηρικτές της άποψης ότι οι μεταρρυθμίσεις αυτές πρέπει να γίνουν με κάθε κόστος. Κατά την γνώμη μου, οι όποιες αλλαγές προς την εξυγίανση του ελληνικού κράτους είναι απαραίτητο να γίνουν με αίσθημα υπευθυνότητας και σεβασμό στη νομιμότητα και το Σύνταγμα, την μεγαλύτερη ασφαλιστική δικλείδα του δημοκρατικού πολιτεύματος. Ωστόσο, η τήρησή του είναι εξαιρετικά ευάλωτη απέναντι στην πολιτική σκοπιμότητα, εφόσον επαφίεται ως ένα βαθμό στην πολιτική εντιμότητα των εφαρμοστών του δικαίου.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα της «αδυναμίας» αυτής του Συντάγματος, αποτελούν, όπως προείπα, οι πράξεις νομοθετικού περιεχομένου, οι οποίες εκδίδονται πλέον «σωρηδόν» κατά παρέκκλιση της τακτικής νομοθετικής διαδικασίας- που παρέχει περισσότερα και μεγαλύτερα εχέγγυα-, και οι οποίες προβλέπεται να εκδίδονται μόνο σε έκτακτες περιπτώσεις εξαιρετικά κατεπείγουσας και απρόβλεπτης ανάγκης. Με την ρύθμιση αυτή, δηλαδή παρέχεται στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας η εξουσιοδότηση για την έκδοση κανόνων δικαίου υπό αυστηρές προϋποθέσεις , η συνδρομή των οποίων θα έπρεπε να ελέγχεται από το Συμβούλιο της Επικρατείας. Αναφέρω ενδεικτικά εκδοθείσες μέσα στα όρια της συνταγματικότητας πράξεις νομοθετικού περιεχομένου, αυτές του 1999 για την αντιμετώπιση της καταχρηστικής κατάληψης σχολικών κτιρίων, του 2007 περί της καταβολής κοινωνικής παροχής στους πυρόπληκτους και του 2009 περί αντιμετώπισης θεμάτων που είχαν μείνει μετέωρα λόγω πρόωρης διάλυσης της Βουλής προκήρυξης εκλογών(απόσυρση ΙΧ, πληρωμή ΦΠΑ σε δόσεις, ιδιωτικοποιήσεις κλπ).
Κατόπιν των παραπάνω, γίνεται κατανοητό ότι αυτού του είδους οι ΠΝΠ, όπως αυτή που αφορά το κλείσιμο της ΕΡΤ- κινούνται στα όρια αντισυνταγματικότητας, ιδιαίτερα, όταν αποδεδειγμένα ο κύριος φορέας της εκτελεστικής εξουσίας, δηλαδή η κυβέρνηση για δικές της και μόνον σκοπιμότητες (και καθ΄ υπόδειξη και κατά επιταγή της Τρόικας) «βαπτίζει» τις περιστάσεις έκτακτες, εξαιτίας εξαιρετικά επείγουσας και απρόβλεπτης ανάγκης!; Μολονότι, η έκδοση ΠΝΠ δεν είναι δυνατόν να αντικαταστήσει την τακτική νομοθετική διαδικασία, δεν αποκλείεται να δούμε και άλλες περιπτώσεις «κατεπείγουσας ανάγκης». Υπό το πρίσμα αυτών των εξελίξεων, οφείλουμε να προβληματιστούμε αν το πλέγμα των συνταγματικών κανόνων είναι αρκετό να προασπίσει τα δικαιώματα των πολιτών αυτής της χώρας ή αν είναι αναπόδραστη ανάγκη το Σύνταγμα να αναθεωρηθεί, να συμπληρωθεί, και να εκσυγχρονισθεί με βάση τα νέα δεδομένα, για μια δικαιότερη και πιο αξιοκρατική Ελλάδα με ισχυρότερες ασφαλιστικές δικλείδες για τους πολίτες της.
της Χριστίνας Παπαγιώτα
*Η Χριστίνα Παπαγιώτα είναι απόφοιτη της Νομικής Σχολής τμήματος ΝΟΠΕ του ΑΠΘ και Δικηγόρος Πρωτοδικείου Βέροιας.
