Άρχισε την Παρασκευή το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης και μου αρέσει πολύ που περιγράφουν, μαζί με το κλίμα και τις εικόνες της πόλης, οι Άννα Δαμιανίδη, Πάνος Κοκκίδης και Έβελυν Φώσκολου.
Θα σταθώ στον Κώστα Γαβρά, πρωταγωνιστή των πρώτων ημερών του Φεστιβάλ. Το Σάββατο προβλήθηκε η ταινία του Le Capital, μια καταγγελία της τρέλας του χρηματοπιστωτικού συστήματος και της καταστροφής που αυτό προκαλεί. Αν και η τελευταία φράση στην ταινία του είναι “Αυτό το παιχνίδι θα μας οδηγήσει στην καταστροφή, ο ίδιος ο δημιουργός δηλώνει συγκρατημένα αισιόδοξος. “Φαίνεται κάτι θετικό, φαίνεται ένα φως” ισχυρίζεται στις συνεντεύξεις του. Που φαίνεται; “Όταν ακούω τους ανθρώπους να λένε ότι πρέπει ν’ αλλάξουν τα πράγματα, βλέπω ένα φως”, λέει.
Είπα “συνεντεύξεις”; Δεν φαντάζεστε αυτό που έγινε προχθές, Σάββατο (ίσως να ακολούθησε και μια ανάλογη Κυριακή, αλλά δεν την παρακολούθησα). Από το πρωί, στις 9.30 μέχρι το απόγευμα, στις 7.30, ο Κώστας Γαβράς παραχωρούσε συνεντεύξεις στα μέσα. Έκανε ένα διάλειμμα στις 12 το μεσημέρι προκειμένου να παρευρεθεί στη συνέντευξη τύπου σχετικά με την ίδρυση της Ταινιοθήκης Θεσσαλονίκης, καθώς είναι πρόεδρος της Ταινιοθήκης της Γαλλίας. Μετά την τελευταία συνέντευξη, παρακολούθησε την επίσημη προβολή της ταινίας του, Le Capital. Μετά το τέλος της, παραβρέθηκε στη δεξίωση που παρέθεσε ο γάλλος πρόξενος στη Θεσσαλονίκη, Christophe Le Rigoleur, ενώ δεν ορκίζομαι ότι αργότερα δεν τον περίμεναν κι άλλες ερωτήσεις.
Ο Κώστας Γαβράς είναι 79 ετών. Ευθυτενής και κομψός, με διακριτικό ντύσιμο που “έσπαγαν” αρμονικά οι κόκκινες κάλτσες που φορούσε, απλός και προσηνής, γλυκός και φιλικός, δεν έδειξε ούτε λεπτό το παραμικρό ίχνος δυσαρέσκειας για το βεβαρημένο του πρόγραμμα. Δεν έδειξε, καν, ίχνος κούρασης. Τον παρακολούθησα σε μεγάλο μέρος της ημέρας, να γνωρίζει κόσμο, να κάθεται με άνεση απέναντι από τις κάμερες, να βάζει και να βγάζει μικρόφωνα, να αλλάζει συνομιλητές, να απαντά στις ερωτήσεις, να βλέπει τους συνομιλητές του να εναλλάσσονται, χωρίς να εγκαταλείπει στιγμή το μόνιμο σύντροφό του: το χαμόγελό του.
Χαμογελούσε σε όποιον τον πλησίαζε. Χαμογελούσε σε όποιον μιλούσε. Χαμογελούσε σε όποιον τον κοίταζε. Πλησίαζε με ευχαρίστηση ανθρώπους που έδειχναν ότι ήθελαν να του μιλήσουν και άκουγε χαμογελώντας αυτό που είχαν να του πουν. Έχω δει χαμόγελα και χαμόγελα, χαμόγελα υπεροπτικά, ντιβίστικα, καμακερά, αυτάρεσκα, απαξιωτικά, χαμόγελα που θέλουν να σε ξεφορτωθούν, χαμόγελα που σε προκαλούν να τα θαυμάσεις. Το χαμόγελο του Κώστα Γαβρά δεν είχε τίποτε από αυτά: ήταν χαμόγελο ευγενικού ανθρώπου.
Με τον ευγενικό, ολιγόλογο τρόπο του απάντησε στις ερωτήσεις που του γίνονταν. Δεν κατηγόρησε με βαριές κουβέντες τους πολιτικούς: περιοριζόταν να απαντά ότι ένοχος για την κατάσταση της χώρας είναι πρώτα απ’ όλους ο ελληνικός πολιτικός κόσμος. Όταν πιέστηκε, σε κάποια στιγμή, να προτείνει μια διέξοδο, αντέτεινε ότι δεν είναι ο ίδιος ειδικός: “έχετε κυβέρνηση και ειδικευμένους να αποφασίσουν”, είπε. Επέμεινε στην εκ νέου ιεράρχηση των ευρωπαϊκών αρχών και την ανάγκη η δημοκρατία, η κοινωνία, η παιδεία κι ο πολιτισμός να τοποθετηθούν πριν την οικονομία. Τόνισε την ανάγκη να ενισχυθεί η παιδεία. “Όταν έφτασα με απολυτήριο λυκείου στη Γαλλία, έκανα μια σύγκριση του δικού μου με τα γαλλικά, τα baccalaureat. Οι Γάλλοι ήταν σε πολύ υψηλότερο επίπεδο από εμένα. Ρωτώ τους φίλους μου τι έχει αλλάξει, έκτοτε, στην ελληνική παιδεία και μου απαντούν ότι δεν έχει αλλάξει τίποτε…” Υπογράμμισε ότι η κρίση είναι πρωτίστως ηθική και δευτερευόντως οικονομική. “Οι άνθρωποι πίστεψαν περισσότερο στο χρήμα απ’ ότι στη ζωή”. Οι χαμηλοί του τόνοι ανεβαίνουν όταν μιλά για τα “παιχνίδια” των golden boys και των οίκων αξιολόγησης. Αλλά ο λόγος του δεν είναι τίποτα μπροστά στην ταινία του, για την οποία είπε: “άνθρωποι που δουλεύουν εκεί, μου επιβεβαίωσαν ότι οι σκηνές που περιγράφω δεν απέχουν πολύ από την πραγματικότητα”.
Χάρηκα για τη μεγάλη δημοσιότητα που πήρε η επίσκεψη του Κώστα Γαβρά στη Θεσσαλονίκη και για το “χείμαρρο” των αιτημάτων για συνέντευξη. Χάρηκα γιατί έχουμε ανάγκη τον συγκρατημένο λόγο του. Χάρηκα τις μετρημένες απαντήσεις του, προπάντων επειδή ό,τι έχει να πει, το λέει στις ταινίες του.
Τέλος, χάρηκα το χαμόγελό του. Το ευγενικό του χαμόγελο.
Tης Χριστίνας Ταχιάου
Πηγή: protagon.gr
